Tefsir literatürü çerçevesinde peygamberlerin İsmeti –Dâll, Vizr Kelimeleri ve Na’ce meselesi bağlamında-

Abstract

Bu çalışma, 'peygamberlerin günahtan korunmuş' olduklarını ifade eden ve bu anlamıyla da kurumsallaşan ismet kavramını, tefsir literatürü çerçevesinde incelemektedir. Girişle birlikte iki bölümden oluşan bu çalışmanın, giriş bölümünde ismet olgusunun mahiyeti, fikri ve tarihi zemini, zamanı, sınırları ve kapsamı ele alınmakta, ismet perspektifinde, tebliğ ve peygamberin içtihatalarındaki yanılgılar konusu incelenmektedir. Ayrıca esas konuya ışık tutacak mahiyet arzeden, peygamber ve günah arasındaki ilişki, Mâtürîdî ve Râzî öncülüğünde ayrıntılı olarak işlenmektedir. Birinci ve ikinci bölüm ise, araştırmanın esas konusunu teşkil etmektedir. Burada ismet kapsamına giren otuzu aşkın konudan, netameli olanlarından ikisi üzerinde durulmuş ve bunlar üzerinden bir neticeye varılmaya çalışılmıştır. Söz konusu bu konular, Duhâ sûresinde geçen 'dalâlet', İnşirah sûresinde geçen 'vizr' kavramlarının Hz. Peygamber'e nisbet edilmesi ile Sâd sûresinde ele alınan Hz. Dâvûd'un imtihanı ve tövbesidir. Kur'ân'da peygambere nisbet edilen günah karakterli bu ve bu türden olan kavramlar, erken dönem tefsir literatüründen başlamak suretiyle, günümüz tefsir araştırmacılarını da içine alan uzun bir tarihi zeminde detaylı şekilde incelenmiştir. Son olarak, kronolojik olarak ele alınan ismet algısının, müfessirler beyninde fikri kırılmalara uğradığı saptanmış ve bunun temellendirilmesi yapılmıştır.

This study examines Ismet concept that expresses the prophets are protected from sin and in this sense also intitutionalized in the context of tafsir literature. In this study composed of two section included entry section, in first section nature, idea and historic ground, the time, borders and scope of Ismet concept are handled in the perspective of Ismet, it is examined that misinformation about to be notified and the case-law of the prophet. The second part is the main theme of the research. More than thirty subjects covered by Ismet are focused on two of them and tried to get a conclusion from them. These topics are: to equate concepts to Hz. Prophet that ‘misguide’ mentioned in Ad-Dhuha Surah, ‘vizr’ mentioned in Ash-Sharh Surah and Prophet Davud’s test and repentance mentioned in Sad Surah. In the Qur’an, the sin nature that is attributed to the prophecy and such concepts, starting from early tafsir literature, is examied elaboretely in a long historical space that includes today’s commentary researchers. Finally, chronologically dealt with Ismet perception, it is found by the commentators that are going to break their minds in their brains and justification of this is done.