Balkanlarda komitacılık ve çetecilik: II. Meşrutiyet dönemi Meclis-i Mebusan oturumlarında yapılan tartışmalar ve çözüm önerileri üzerine bir değerlendirme

Abstract

19. Yüzyılda Balkanlarda ortaya çıkan komitacılık ve çetecilik hareketleri, millet ve mezhepsel nedenlerinden dolayı bölgedeki çatışmaları artırmıştır. Bu çatışmalar, II. Meşrutiyetin ilanı ile bir süre durmuştur. Bu süre içerisinde Meclis’te çözüm öneri ve yolları tartışılmıştır. Bu tartışmalara gayrimüslim milletvekillerinin önergeleri ve kendi aralarındaki kavgaları damgasını vurmuştur. Meclise sunulan önergelere, dönemin Dâhiliye Nazırı, cevap vermiştir. Bununla birlikte, bölgenin Müslim ve Gayrimüslim milletvekilleri, olaylar hakkında Meclisi bilgilendirmişlerdir. Ele aldığımız bu konu, meclis zabıt cerideleri ve diğer kaynaklardan faydalanarak ortaya konulmuştur. II. Meşrutiyetin ilanından sonra oluşan özgürlük ortamında mecliste, üç oturumda tartışılmıştır. Bu oturumlarda konu ve uygulanan politikalar, uzun uzadıya tartışılmış ve çözüm önerileri değerlendirilmiştir.

The komitaj and gangs in the Balkanians in the 19. Century increased the fights in that region because of national and denominationl reasons. These fights stopped for a certain period after the 11. Constitution was declared. Solution proposals and their ways were discussed in the National Assembly in that period. The non-muslim congressmen’s proposals and their arguments among themselves were very striking. The Minister of internal affairs answered the proposal made to the assembly at that time. The muslim and non-muslim congressmen of that region also informed the assembly about the events in the region. This issue has been researched by evaluating the offical reports of the assembly and by other sources. After the declaration of the 11. Constitution this issue was discussed in three sessions in a free environment. The issue and the politics applied were discussed thoroughly and the solution proposals were evaluated in these sessions.