Türkiye’de yabancı dil olarak fransızca öğretiminin tarihi gelişimi üzerine bir değerlendirme (1891-1928)

Abstract

XIX. yüzyıla kadar Osmanlı İmparatorluğu’nda yabancı dil bilenler genellikle gayrimüslim Osmanlı vatandaşlarıydı. Bu nedenle onlar yabancı elçilik ve konsolosluklarda tercüman olarak istihdam edilmişler ve birçok imtiyaza sahip olmuşlardı. Osmanlı Divan-ı Hümâyûn tercümanları bile genellikle gayrimüslimlerdi. Ancak II. Mahmut döneminde Tercüme Odası’nın kurulması, yurt dışına öğrenci gönderilmesi, özellikle Tanzimat’tan sonra Batı tarzında modern okulların açılması ve bu okullarda yabancı dil öğretilmesi yabancı dil bilen Türklerin sayısını arttırmıştır. Bu arada doğal olarak yabancı dil öğretimi üzerine yazılar kaleme alınmış ve konu XIX. yüzyıl sonları ile XX. yüzyıl başlarında Türkiye’de tartışılan önemli eğitim meselelerinden birisi olmuştur. Türkiye’de yabancı dil öğretimi konusunda çok sayıda çalışma olmasına rağmen, XIX. yüzyıl sonları ile XX. Yüzyıl başlarında yapılan konuyla ilgili tartışmalar ele alınıp değerlendirilmemiştir. Bu nedenle bu çalışmanın amacı, 1891-1928 yılları arasında Türkiye’de yabancı dil öğretimi konusunda yazılmış ve yayımlanmış makaleleri ortaya çıkarmak, yabancı dil öğretimi bibliyografyasına katkıda bulunmak ve ele alınan dönemde yayımlanan makaleleri değerlendirmektir.

Prior to 19th century the persons having any foreign language in the Ottoman Empire were the non- Muslim subjects of the Ottomans. They were employed by the European missions in the Ottoman lands and even Sublime Port and had some privileges. In the 19th century, the Ottoman Turks understood the importance of the foreign language. Thereafter the translation department (Tercüme Odası) was opened and they sent some students to Europe. After Tanzimat the modern schools, whose curriculum had the French language, were created. These developments increased the number of the Turks having the European languages in the later 19th and early 20th century. During this period some Ottoman Turks published some papers concerning the teaching of foreign language. Therefore, the aim of this study is to reveal the articles published in Turkey related to the teaching of foreign language, to contribute the bibliography related to the field and evaluate these papers.