İki zaman düşüncesi: Öznel ve nesnel zaman

Abstract

Zamanın ne olduğu, bir fizik konusu olduğu kadar felsefe dünyasının da temel meselesi olarak Antikçağdan beri karşımıza çıkmaktadır. Zamanın doğrudan deneyimlenmeyen bir olgu oluşu meselenin çözümünü zorlaştırır. Zaman kimi filozoflar tarafından bir ‘varlık’ problemi olarak ele alınmış, kimilerince de bir bilgi ve onun dahilinde bir zihin problemi olarak ele alınmıştır. Bu kitap, dolaylı yollardan tecrübe edip varlığı bilinen fakat dış dünyada bir nesne olarak gösterilemeyen zamanın ne olduğu problemini felsefe tarihinde iz sürerek aramaya çalışır. Buna göre zaman konusu, (i) nesnel ve öznel zaman, (ii) lineer ve döngüsel zaman, (iii) metafiziksel zaman ve insan zamanı ve son olarak da (iv) analitik bakışla zaman olarak dört temel başlık altında tasniflenmiştir. Bu dört başlıkta, analitik olarak zamana yönelmiş bakış açılarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Her bir kategori, o konuda en net yönelimi gerçekleştirmiş filozoflar çerçevesinde ele alınmıştır.