Mekkî ayet ve surelerin kronolojisini tespit problemi: Kur’an’da er-Rahmân isminin kullanımına ilişkin bir değerlendirme

Abstract

Mekkî Kur’an bölümlerinin kronolojisini tespit ederken sahip olduğumuz araçlar sınırlıdır. Bu bağlamda öne çıkan araştırma konularından biri de Kur’an vahyi tarafından er-Rahmân isminin kullanıldığı tarih aralığının belirleyici rolüdür. Bazı batılı araştırmacılar kronoloji çalışmalarında bu konuyu ele alırken Hz. Muhammed’in kendi tanrısını adlandırmada takip ettiği bir politika olduğu ve bu politikayı ortaya çıkarmak gerektiği gibi bir ön yargı ile hareket etmişlerdir. Netice olarak onlar, er-Rahmân isminin orta Mekke döneminde kullanıldığı ve bu ismin rahmet kökünden gelmediği, komşu kültürlerden alıntılamış olabileceği şeklinde iki sonuca ulaşmışlardır. Öte yandan bu ön yargılı yaklaşımı eleştiren Müslüman araştırmacıların ise ideolojik amacın tespiti ile ulaşılan sonucun doğruluğunu test etme meselelerini birbirine karıştırdıklarını ve kaba bir savunma refleksi ile hareket ettiklerini söyleyebiliriz.

The tools we have are limited when determining the chronology of the Meccan Qur’ân passages. In this context, one of the outstanding research issues is the decisive role of the time priod that al-Rahmân name is used by the Qur’ân revelation.While working, some Western scholars have acted with prejudice that the Muhammad had a reveal policy to follow by the naming his god and we need to make it clear. Consequently, they have reached two conclusions that the name al-Rahmân used during the middle of Meccan period and this name not derived from root of rahmah because it must be cited from nighboring cultures by the Prophet. On the other hand, we can say that the Muslim researchers who critics this biased approacah confused determining the ideological goal with testing the accuracy of the reached conclusion and they acted with a rough defensive reflect.