Doğrudan yabancı yatırım kararlarının belirleyicileri: Firma düzeyinde Türkiye uygulaması

Abstract

Doğrudan yabancı yatırım, gelişmekte olan ülke hükümetleri tarafından teşvik edilen önemli bir ekonomik kavramdır. Makroekonomik değişkenler yanında firma düzeyindeki bilgiler de doğrudan yabancı yatırım kararlarında önemli rol oynar. Bu çalışma yabancı yatırımcıların yatırım kararlarına etki eden firma düzeyindeki bilgilere odaklanmaktadır. Bu çalışmanın dört amacı vardır. Bunlar; “yabancıların hissedar olduğu firmalar” ile “yüzde yüz yerli firmalar” arasındaki farklılıkları ortaya koymak; yabancıların yerli firmalar ile ortaklık yapmasına etki eden faktörleri belirlemek; yabancıların şirket kontrolünü elinde tuttuğu firmalarla yerli ortakların firma kontrolünü elinde tuttuğu firmalar arasındaki farklılıkları tespit etmek ve yabancıların şirket kontrolünü elinde tutmasına etki eden faktörleri belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda İstanbul Sanayi Odası’nın 2012 yılında yaptırmış olduğu “Birinci 500 Büyük Sanayi Firma” sıralamasına giren verisi eksiksiz 339 firma çalışma kapsamına alınmış olup ANOVA ve lojistik regresyon modeli kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, yabancılar ihracat performansı yüksek, çalışanların yarattığı brüt katma değeri fazla olan ve büyük firmaları ortak olarak tercih etmektedirler. Ayrıca çalışmada, yabancıların ortaklık yaptığı firmalarda kontrolünü elinde tutmasına finansal performans pozitif yönde etkili olurken, borçla finansmanın kontrolü elde tutmaya negatif yönde etki ettiği tespit edilmiştir.

“Foreign direct investment” (FDI), which is promoted by the governments of developing countries, is an important economic concept. Variables at firm level play an important role in FDI decisions besides the well-recognized macroeconomic factors. This study focuses on variables at firm level affecting the investment decision of foreign investors. There are four separate goals of this study. These are; to reveal the differences between “the companies which have foreign shareholders” and “the companies which the shareholders are all native”; to determine the factors that play role in partnership decision with foreigners; to identify the differences between companies controlled by foreigners and natives; to reveal the factors affecting the control decision by foreigners. For this purpose, the data from 339 firms with complete information out of 500 companies listed as “The First 500 Largest Industrial Companies” by İstanbul Chamber of Industry (ISO) in 2012, is analyzed with ANOVA and logistic regression analysis. According to the results, foreigners prefer the companies which have high export performance, more gross value added created by employees and large companies as a partner. It is also determined that financial performance affects the control decision positively; however, debt financing affects the control decision by foreigners negatively.