Bilimselliğin kriteri ve sınırları problemi - Bilim, bilim olmayan ve sahte bilim

Abstract

Bu makale, bilim felsefesi edebiyatında “bilimin sınırları problemi” denen sorunu ele almaktadır. Bu çerçevede şu sorulara cevap aranmaktadır: bir metni, bir teoriyi, bir araştırmayı bilimsel yapan şey nedir? Bilimi ve bilimsel olanı metafizik öğretilerden, ideolojilerden, sahte-bilimden ve komploteorilerden nasıl ayırt edebiliriz? Makalede bu soruların cevabı incelenirken mantıkçı pozitivistlerin tümevarımcı bilim yöntemleri, Popper’ın tümdengelimci bilim yöntemi, T. Kuhn’un boz-yap çözebilme yeteneği olarak bilim anlayışı, I. Lakatos’un bir araştırma programı olarak bilim anlayışı öncelikle ele alınmıştır. Ardından bu konudaki yeni gelişmeler ele alınmış ve çoklu bilimsellik kriterleri incelenmiştir. Son olarak makale, bir şeyi sahte-bilim yapan nitelikler üzerinde durmaktadır

The article deals with the demarcation problem in the philosophy of science. In this context, it looks for answers to the following questions: What makes a text, a theory or a research scientific? How can we demarcate science and scientific from metaphysical thoughts, ideologies, pseudo-sciences and conspiracy theories? Those questions are discussed around the views of some modern philosophers. In this context, first of all the article deals with logical positivists and induction as their scientific method, Popper and deduction as his scientific method, T. Kuhn and his view of science as puzzle-solving skill, I. Lakatos and his view of science as research programmes. Then the article examines recent views on demarcation problem and evaluates multi criterion views about what makes something scientific. Finally the article seeks to give answer to the question what makes something pseudo-scientific.