Anadolu tümülüslerinin tipolojik açıdan incelenmesi

Abstract

Nitelikleri tartışmalı bazı buluntular dışında, Anadolu'da tümülüslerin ilk örnekleri Doğu Trakya'da karşımıza çıkmaktadır. Bölge tümülüslerinin en erken örnekleri Erken Frig dönemine tarihlenir. Ancak en ihtişamlı Frig Tümülüsleri, Frigya Bölgesinde yapılmıştır. Daha sonra Frigleri, Lydia, Greko-Pers, Hellenistik Dönem takip eder. Anadolu'da yedi bölgeye de yayılmış olan tümülüslerin tanınmış örneklerine Ege Bölgesi ve Akdeniz Bölgesinde rastlamış olmamıza rağmen Orta Anadolu başta olmak üzere diğer bölgelerimizde yüzlerce tümülüs henüz resmi kayıt altına dahi alınmamıştır. Tümülüsler aynı zamanda en az özen gösterilerek araştırılan ve en çok tahrip edilen buluntular arasındadır ve dolayısıyla Anadolu arkeolojisinin üvey evladı gibidir. Anadolu Tümülüsleri'nin karakteristik özelliklerini ana toprağa açılan çukurun mezar odasına çevrilmesiyle yapılan Frig Tümülüsleri oluşturur. Frig Tümülüsleri'ni kronolojik olarak Lydia Tümülüsleri takip eder. Lydia Tümülüsleri taştan yapılmış mezar odalarına sahiptir. Daha sonraki süreçte bu kültür sırasını; Greko-Pers ve Hellenistik Dönem Tümülüsleri takip eder. Greko-Pers ve Hellenistik Dönem Tümülüsleri de kısmen Lydia Tümülüslerine benzemekle birlikte kültürel farklılıkları da kendi içlerinde barındırırlar. Bu çalışmada amacımız; Orta Anadolu'da uzun yıllar boyu ihmal edilmiş ve çoğu da kaçak kazılar sonucunda defineciler tarafından yağmalanmış ya da müzelerin üstünkörü çalışmış olduğu bu tümülüslere dikkat çekmektir. Bu tümülüslerin çoğunun tipolojileri, buluntuları, mezar tipleri ve tarihlendirilmeleri ise meçhuldür. Amacımız arkeoloji dünyasındaki bilindik tümülüslerin içerisinde bu tümülüsler nerededir? Sorusuna cevap bulmak ve Anadolu'da tümülüslerin başlangıcı ve bu gelenekle birlikte kültürlerin birbirleri ile etkileşimini anlamaya çalışmaktır.

The first Anatolian examples of tumuli emerged in Eastern Thrace. The earliest examples of the region dated to the Early Phrygian period. But the most magnificent Phrygian Tumuli were made in Phrygia. After Phrygian period Lydian, Greco-Persian, Hellenistic periods followed. Aegean Region with its well-known examples of tumuli spread to seven provinces in Anatolia and the Mediterranean region, although we have come across hundreds of tumuli in our other regions, particularly in Central Anatolia has not yet been even formally documented. Tumuli are also among the least researched by showing care and most destroyed findings and therefore such findings are stepchildren of Anatolian archeology. Turning the opened main soil pit to the grave room was the characteristic feature of the Anatolian tumuli. Lydia followed chronologically the Phrygian Necropolis. Lydia Tumuli have the stone burial chamber. This culture in order to further process; followed by the Greco-Persian and Hellenistic Tumulus. Greco-Persian and Hellenistic Necropolis in part by cultural differences, but similar to Lydia Tumuli they host themselves. Our goal in this study; For many years in Central Anatolia, and most neglected aspect it was looted by treasure hunters as a result of illegal excavations or have worked in the museum, which is cursory attention to these tumuli. Typology Most of these tumuli, artifacts, tombs and dated if they are unknown. Our goal is where these tumuli in the tumuli familiar in the world of archeology? Answer questions and Anatolia beginning of tumuli with this tradition and the culture is to understand the interaction with each other.