Hitit dini inançlarında É hešta- ile ilgili yeni düşünceler

Abstract

Hitit dini tören ve bayram metinlerinde sıklıkla karşımıza çıkan Éhešta-/ Éheštiyapısının işlevi ile ilgili şimdiye kadar farklı yorumlar yapılmıştır. Yapının kendine ait bir kült personelinin olması, sıklıkla yeraltı tanrı ve tanrıçalarıyla birlikte anılması ve ölü kültü ile de doğrudan ilişkili olması Hitit ritüel dünyasında önemli bir yere sahip olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca Hitit dininde çok önemli rol oynayan bazı bayramlar Éhešti- yapısında da kutlanmaktadır. Éhešti- yapısında kutlanan bayramların özellikleri ve tapınım gören tanrı ve tanrıçaların nitelikleri de yapının işlevini anlamamız açısından son derece önemlidir. Metinler ayrıca yapının mimarisi ile ilgili bazı ipuçları vermekte ve yapıyı daha iyi değerlendirmemize olanak tanımaktadır. Biz bu çalışmada Hititçe metinlerde kelimenin geçtiği yerleri ve daha önce yapılmış filolojik ve etimolojik çalışmaları esas alarak, arkeolojik bir takım verileri de göz önünde bulundurarak yapının işlevi ve lokalizasyonuna yönelik yeni bir yorum ve değerlendirmede bulunacağız.

So far there have been various interpretations about the function of the Éhešta-/ Éhešti- structure which we come across quite often in Hittite religous ceremonies and festive texts. hešta- has its own cult personel, and stands often in connection with underground deities. From the texts its direct relation with death cult is also evident, which points out that the structure had an important place in the Hittite ritual and underworld believes. Besides some important festivals were celebrated in the Éhešti- structure. The chracteristics of the Éhešti- structure and the qualities of the worshipped gods and goddesses are very important in understanding the function of the structure. Hittite texts give some clues about the architectural features of the structure, which enable us to better understand its particularities. In this study we will give a new interpretation about the function of the structure and its identification by taking into account the attestations of the word in the texts, the previous philological and ethymological studies and also some archeological data.