Türkiye'de bankacılık türleri açısından kredi risk yönetiminin analizi

Abstract

Finans sektöründe farklı alanlarda birden çok işlemi gerçekleştiren bankalar, yaptıkları işlemlerin fazlalıkları ve iş yükümlülükleri sebebiyle her zaman farklı risk gruplarıyla karşı karşıya kalmaktadır. Bu sebeple bankalar her zaman riskle iç içe ve bu risklere karşı mücadele etmek zorundadır. Bankaların önemli faaliyetleri arasında yer alan kredi işlemleri beraberinde kredi riskini getirmektedir. Kredi riski, firma ya da bi-reysel müşterilerin bankalardan aldıkları kredileri zamanında geri ödememesi, ödeye-memesi ve kredi sözleşmesinde yer alan hükümlere uymamalarından dolayı ortaya çık-maktadır. Kredi riskinin olmaması mümkün değildir. Bu sebeple kredi riskinin düzgün ve etkin yönetilmesi bankalar açısından oldukça önemlidir. Koşulların değişmesi rekabet ortamını da arttırmaktadır. Bu nedenle bankalar rekabet ortamına uyarak varlıklarını sürdürebilmek için kredi vermek durumundadırlar. Fakat verilen krediler iyi bir şekilde yönetilirse bankalara gelir sağlamaktadır. Bu çalışmada bankacılık sektöründen bahsedi-lerek, bankacılıkta kredi riski, risk türleri, kredi riskinin ölçümü ve yönetimi ele alınarak, Türkiye'de faaliyet gösteren özel ve kamu sermayeli bankaların 2007-2017 yılların arasında kredi riskini ortaya koyacak değişkenlerin belirlenmesi amaçlanarak, uygulanan analizler ile bankaların kredi riskine etki eden değişkenler saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmada Kamu Sermayeli Mevduat Bankaları olarak sınıflandırılan Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş., Türkiye Halk Bankası A.Ş, Türkiye Vakıflar Bankası T.A.Ş. bankaları ile; Özel Sermayeli Mevduat Bankaları sınıflandırılan Akbank T.A.Ş, Anadolubank A.Ş., Fibabanka A.Ş., Şekerbank T.A.Ş., Turkish Bank A.Ş., Türk Eko-nomi Bankası A.Ş., Türkiye İş Bankası A.Ş., Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. bankalarına ilişkin 2007 ve 2017 yılları arasına ait finansal verilere Türkiye Bankalar Birliği sayfa-sından ulaşılarak Logit ve Probit Regresyon Analizleri yapılmıştır. Türkiye' de 3 adet Kamu Sermayeli Mevduat bankası ve 9 adet Özel Sermayeli Mevduat Bankası yer al-masına rağmen Özel Sermayeli Bankalar grubunda yer alan Adabank A.Ş. ait verilerde süreklilik olmadığından çalışmaya dahil edilmemiştir. Takipteki Alacaklar ile Kredi ve Alacaklar hesapları için 2 Model kurgulanmış olup, Model 1 için Logit Marjinal Etki sonuçlarına göre, Toplam Mevduat/ Toplam Aktifler (X15), Toplam Gelirler/ Toplam Giderler (X41), Şube Başına Toplam Aktif (X52) değişkenlerinin pozitif yönde marjinal etkiye sahip olduğu Faiz Gelirleri / Faiz Giderleri (X40), Faiz Giderleri/ Toplam Giderler (X45), Şube Başına Toplam Mevduat (X53) değişkenlerinin ise negatif yönde marjinal etkiye sahip olduğu görülmüştür. Model 2 sonuçlarına göre de Özkaynaklar / Mevduat + Mevduat Dışı Kaynaklar (X4), Toplam Mevduat (X48) değişkenleri pozitif yönde marjinal etkiye sahip iken, Sermaye Yeterlilik Oranı (X1), TP Mevduat / Toplam Mevduat (X13), Net Dönem Karı- Zararı / Ödenmiş Sermaye (X33) değişkenlerinin negatif yönde marjinal etkiye sahip olduğu görülmüştür.

The banks, which perform more than one transaction in the financial sector in various fields, encounter different risk groups all the time due to the abundance of the transactions that they perform and their work obligations. Thus, the banks are always with risks and they have to struggle against those risks. The credit transactions, which are among the significant activities of the banks, introduce the credit risk alongside themselves. The credit risk emerges due to the failure and inability of the firms or indi-vidual customers the loans that they have taken from the bank on time and their failure to follow the terms located in the loan agreement. It is not possible not to have any cred-it risk. Thus, it is important to manage the credit risk properly and efficiently for the banks. Also, the change of the conditions increases the competitive environment. Thus, the banks need to give out loans to maintain their existence by adapting to the competi-tive environment. However, if the given loans are managed well, they provide revenues for the banks. This study attempts to determine the factors that affect the credit risk of the banks through the applied analyses, by discussing the banking sector and addressing the credit risk, types of risk and measurement and measurement method of the credit risk, with the purpose of determining the variables that would reveal the credit risk of the private and publicly funded banks operating in Turkey in the years between 2007 and 2017. In this study, the Logit and Probit Regression Analyses are conducted by access-ing the financial data at the Turkish Association of Banks website of the years between 2007 and 2017 that belong to Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş., Türkiye Halk Bankası A.Ş, Türkiye Vakıflar Bankası T.A.Ş. which are classified as publicly funded deposit banks, and Akbank T.A.Ş, Anadolubank A.Ş., Fibabanka A.Ş., Şekerbank T.A.Ş., Turkish Bank A.Ş., Türk Ekonomi Bankası A.Ş., Türkiye İş Bankası A.Ş., Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. which are classified as privately funded deposit banks. Despite the fact that there are 3 publicly funded deposit banks, and 9 privately funded deposit banks in Turkey, as there is no continuity regarding the data that belongs to Adabank A.Ş., which is located within the group of privately funded banks, it is not included into the study. Two models are developed for the nonperforming loans and the loan and re-ceivables accounts, it has been observed that for Model 1, according to the Logit Mar-ginal Impact results, the variables of Total Deposits / Total Assets (X15), Total Reve-nues / Total Expenditures (X41), Total Assets Per Branch (X52) had a marginal impact in the positive direction, and the variables of Interest Revenues / Interest Expenditures (X40), Interest Expenditures / Total Expenditures (X45), Total Deposits Per Branch (X53) had a marginal impact in the negative direction. And according to the results of Model 2, it has been observed that while the variables of Shareholders Equity / Deposit + Non-Deposit Sources (X4) and Total Deposits (X48) had a marginal impact in the positive direction, the variables of Capital Adequacy Ratio (X1), Deposits in Turkish Lira / Total Deposits (X13), Net Profit – Loss / Paid Capital (X33) had a marginal im-pact in the negative direction.