Beydebâ'nın Kelile Ve Dimne adlı eserinin felsefi analizi

Abstract

İnsanoğlunun bilgi edinme süreci kendi tarihi ile başlar. İnsanın bilgi elde etme yollarından birisi de aklını kullanarak kendisine verilen tavsiyelerden çıkardığı sonuçlardır. Siyaset açısından bakıldığında birçok dönemde devrin devlet adamları veya ilim adamları kendi geleneklerine dair çalışmalarla yöneticilere özellikle yönetim ilkelerine dair tavsiyelere yer verdikleri eserler kaleme almışlardır. Bu kitaplardan birisi de İbnü’l-Mukaffa tarafından Pehlevice’den Arapça’ya tercüme edilen Kelile ve Dimne’dir. Biz de bu tezimizde fabl türünün ilk örnekleri arasında sayılan ve birçok kültürde önemli bir yer edinmiş olan Kelile ve Dimne’yi inceledik. Kelile ve Dimne dünya edebiyatında en çok okunan ve farklı dillere çevrilen kitaplar arasındadır. Edebiyat kitabı olmanın yanı sıra hükümdarlar için kaleme alınmış bir siyasetnâmedir. Siyasetnâme türü eserler, genel itibariyle, hükümdarlara siyaset sanatının inceliklerine dair tavsiyeler içerirler. İlaveten deneyime dayalı devlet idaresi ile yöneticilerin görevlerinin tanımlanması ve sınırlarının belirlenmesini amaçlamaları hasebiyle, yazıldıkları dönemin pratik ahlakını da yansıtırlar. Bu yönüyle de bir anlamda idareciler için kaleme alınmış el kitaplarına benzerler. Siyasetnâme türü eserlerin ana başlıkları arasında devlet yönetimi, yönetim esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar, yöneticide olması gereken vasıflar, devlet görevlilerinin tayininde dikkat edilmesi gereken özellikler sıralanabilir. Siyasetnâme türü eserlerde devrin siyaset anlayışı gözlemlenebilir. Kelile ve Dimne’nin ana konusunu otoritenin devamını sağlayan temel ilkeler, halk-hükümdar ilişkisi, hükümdar ile vezir ilişkisi, ihanet ve hile gibi konular oluşturur. Eserin temeli ise siyaset ve ahlak üzerine kurulmuştur. Kitabın konusunu insanı bütün hayvanlardan ayıran, onu dünyanın bütün sırlarına vakıf eden dört şey -hikmet, akıl, temkin ve adalet- teşkil ediyor. Tezimizin birinci bölümünde kitabın müellifi, yıllar içerisinde geçirdiği değişim süreci, mütercimi İbnü’l-Mukaffa ile özdeşleşmesi, dünya edebiyatındaki yeri ve çeşitli dillere yapılmış olan tercümeleri hakkında bilgi verdik. Tezimizin ikinci bölümünde ii Kelile ve Dimne adlı eserde geçen hikâyelerden çıkarılabilecek öğütler, öneriler, ahlaki ve siyasi çıkarımlar, yöneten-yönetilen arasındaki ilişkiden bahsettik.

Knowledge process of humanity begins with its history. One of the ways in which man can obtain knowledge is his conclusions from the advice given to him by using his mind.In terms of politics, in many periods, statesmen or scholars of the period have written books on their own traditions. In these books they have given recommendations especially to the principles of management. One of these books is Kalilah and Dimnah which were translated from Arabic to Pehlevice by Ibn al-Mukaffa. In this thesis, we examined Kalilah and Dimnah, which are among the first examples of the type of fables and have an important place in many cultures. Kalilah and Dimnah is among the most widely read and translated books in world literature. It is a mirror for princes book written for the rulers as well as a literary book. Mirrors for princes, generally, contains recommendations to the rulers on the intricacies of political art. In addition, they reflect the practical ethics of the period in which they are written, as they aim to define the boundaries of the state administration and the managers, based on experience. In this sense, they are similar to the handbooks written for the administrators. The main headings of the mirrors for princes are state management, the issues to be considered during the administration, the qualifications that should be in the manager, the features that should be considered in the determination of the state officials. Political concept of the period, also, can be observed in the mirrors for princes. The main issues of Kalilah and Dimnah are the basic principles that maintain the authority, the people-ruler relationship, the vizier's relationship with the ruler, betrayal and cheating. The basis of the work is based on politics and morality. The subject of the book is wisdom, intelligence, dignity and justice, which distinguishes man from all animals, and which he knows to all the secrets of the world. In the first part of our thesis, we gave information about the author of the book, the process of change over the years, it’s identification with translator Ibnu’l-Mukaffa, it’s place in world literature, and it’s translations to various languages. In the second part of our thesis, we mentioned about iv the recommendations, suggestions, moral and political implications, the relationship between the ruler and the people