Yeşil pazarlama çerçevesinde lise ve üniversite öğrencilerinin çevreye duyarlı ürünlere eğiliminin karşılaştırılması üzerine bir uygulama

Abstract

Küreselleşen dünyada özellikle Sanayi Devrimi'nden bu yana yaşanan gelişmeler birçok fayda yanında sorunları da beraberinde getirmiştir. Bunlardan en önemlisi olan çevre sorunları dünya genelinde yaşanan felaketlerle günümüzde yadsınamaz bir hale gelmiştir. Sanayi Devrimi ile birlikte üretim ve tüketim algısı boyut değiştirmiş ve dünyanın kıt kaynakları çok hızlı bir şekilde tükenmeye başlamıştır. Bu durum ekolojik dengeyi bozmuş, iklim değişikliklerine yol açmıştır. Bununla birlikte yakın geçmişte yaşanan 'Çernobil Nükleer Sızıntısı', 'Bhopal Kimyasal Sızıntısı', 'Exxon-Valdez Petrol Sızıntısı' gibi felaketler, devletleri ve işletmeleri çevre konusunda harekete geçmeye zorlamıştır. Toplumlar, medya kuruluşları ve gönüllü çevreci kuruluşlarının da baskısıyla devletler arası protokoller imzalanmış, işletmeler sosyal sorumluluk anlayışıyla veya yasalarla zorunlu kılındığı için çevreye duyarlı davranmaya başlamışlardır. Bütün bu gelişmeler tüketicilerin çevre bilincini geliştirmiş ve satın alma davranışlarını etkilemiştir. Bu durum 'Çevre' ve 'Yeşil' başlığı adı altında birçok kavramın doğmasına neden olmuştur. Bunlar; 'Çevreci veya Çevresel Pazarlama', 'Yeşil Pazarlama', 'Çevreci Ürün', 'Yeşil Yönetim', 'Yeşil Ürün', 'Yeşil Tedarik Zinciri' gibi kavramlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada 'Yeşil Pazarlama' kavramı açıklanmış, işletmelerin yeşil pazarlamayı tercih etme nedenlerine değinilmiş ve tüketicilerin satın alma davranışları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Uygulama kısmında ise Hatay ve Çorum illerinde eğitim gören lise ve üniversite öğrencilerinin çevreye duyarlı ürünlere eğilimi incelenmiştir. Öğrencilere çevre bilinci ve satın alma davranışlarına yönelik sorulardan oluşan anket yöneltilmiş, elde edilen veriler SPSS 18.00 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Öğrencilerin çevre bilinci ölçülerek yeşil ürünleri tercih edip etmediği belirlenmiş ve artan eğitim seviyesinin çevreye duyarlılığa olan etkisi saptanmaya çalışılmıştır.

The developments in the globalized world, especially since the Industrial Revolution, have brought along many benefits as well as problems. Environmental problems, which are the most important of these, have become undeniable with the disasters that are experienced all over the world. With the Industrial Revolution, the perception of production and consumption changed dimension and the scarce resources of the world began to deplet very quickly. This situation disrupted the ecological balance and caused climate changes. However, recent disasters such as the Chernobyl Nuclear Spill, Bhopal Chemical Spill, Exxon-Valdez Oil Spill have forced governments and businesses to take action on the environment. Intergovernmental protocols have been signed with the pressure of societies, media organizations and voluntary environmental organizations and businesses have started to act sensitive to the environment as they are obliged by social responsibility or laws. All these developments have improved the environmental awareness of consumers and influenced their buying behavior. This has led to the emergence of many concepts called 'Environment' and 'Green'. These; 'Environmental or Environmental Marketing', 'Green Marketing', 'Green Product', 'Green Management', 'Green Product', 'Green Supply Chain' as the concepts appear. In this study, the concept of 'Green Marketing' is explained, the reasons why businesses prefer green marketing are discussed and the effect of consumers on purchasing behavior is investigated. In the application part, the tendency of high school and university students studying in Hatay and Çorum to environmentally sensitive products is examined. The students were asked a questionnaire consisting of questions about environmental awareness and purchasing behaviors and the data were analyzed using SPSS 20.00 program. The environmental awareness of the students was determined by determining whether they prefer green products and the effect of increasing education level on environmental sensitivity was tried to be determined.