| dc.contributor.advisor | Şat, Nur | |
| dc.contributor.author | Budak, Bahadır | |
| dc.date.accessioned | 2020-02-03T10:58:27Z | |
| dc.date.available | 2020-02-03T10:58:27Z | |
| dc.date.issued | 2019 | en_US |
| dc.date.submitted | 2019-06-24 | |
| dc.identifier.citation | Budak, B. (2019). Türkiye'de kalkınma ajansları ve yönetişim: Fırat Kalkınma Ajansı örneği (Yüksek Lisans Tezi). | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11491/5681 | |
| dc.description.abstract | Kalkınma Ajansları, merkezi yönetim ve yerel yönetimler arasında işbirliğini geliştirmek, özel sektörün ve STK'ların desteğiyle kaynakların hem demokrasiye katkıda bulunmaya uygun hem de verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacındaki kamu kurumlarıdır. Türkiye'de 26 kalkınma ajansı bulunmaktadır. Kalkınma Ajansları, faaliyette bulundukları bölgede kalkınmayı etkileyen temel fonksiyonlara sahiptir. Bu bağlamda, Kalkınma Ajansları bölgenin ihtiyaç ve önceliklerini belirlemek için planlar yapar. Bunu yerine getirebilmesinin yolu ise yönetişim mekanizmasının kullanılmasıdır. Bunlardan biri de Fırat Kalkınma Ajansı (FKA)dır. 2009'da kurulan ajansın faaliyet alanı Elazığ, Bingöl, Malatya ve Tunceli illeridir. Bu çalışmada, bölgesel kalkınma politikasının kurumsal bir aracı olarak yönetişim mekanizmaları, Türkiye'deki kalkınma ajanslarında, özellikle de Fırat Kalkınma Ajansı örneğinde nasıl kullanıldığı incelenmiştir. Araştırmanın yöntemi, uzman görüşlerini toplamak için yarı yapılandırılmış görüşme ile söylem analizi kesişimindedir. Bu çalışmanın kapsamı, sınırlığı kalkınmada yönetişimin öneminin, kalkınma ajanslarındaki izdüşümünün Fırat Kalkınma Ajansı örneğinde incelenmesidir. Bu çalışmanın amaç ve kapsamı da dikkate alınarak literatürün, ilgili mevzuatın, kalkınma ajanslarının kamuoyuna açık faaliyet tanıtımları, düzenlediği konferanslar vb. farklı belgelerinin incelemesi ve bunlara bir ek olarak tezin "sadece bir masa başı çalışması" olmaktan çıkıp kurumun uzman personelinin görüşlerinin toplandığı bir anketle varsayımların desteklenip desteklenmediğinin ortaya konulması öngörülmüştür. Tezde ilk olarak yönetişim kavramı ve tarihi üzerinde durulmaktadır. Daha sonra yerinden yönetimciliğin Türkiye'deki yeri tarihsel olarak irdelenmektedir. Bunun devamında kalkınma kavramı ve Türkiye'de kalkınma politikaları birlikte ele alınmıştır. Tezin dördüncü bölümünde bölgesel kalkınma kavramı ve kalkınma ajanslarının özellikleri, ilkeleri, araçları, faaliyetleri dünyada ortaya çıkışları, gibi konular hakkında bilgilendirme yapılmaktadır. Yanı sıra bu bölümde Türkiye'de Bölgesel kalkınma ajanslarının idari yapıya nasıl katıldığı, ajanslara ilişkin bilgiler (teşkilatı, hukuki yapısı, organları, finansmanı, gibi) konulara yer verilmiştir. Son bölümde ise araştırmanın kapsamında Fırat Kalkınma Ajansı örnek alan olarak incelenmiştir. Sonrasında da Ajansın uzmanlarıyla nicel ve nitel bulgular aracılığıyla tezin varsayımların desteklenip desteklenmediği değerlendirilmektedir. Ajansın yönetişimin bir uygulama aracı olduğu ve bulguların varsayımlarla örtüştüğü görülmüştür. | en_US |
| dc.description.abstract | Development Agencies in Turkey are public, authoritative bodies established in order to develop cooperation between local governments and central management. These agencies provide a mechanism for appropriating resources in a contributive, democratic and efficient way. There are 26 development agencies in Turkey. These agencies have fundamental functions in the development of the region where they conduct an activity. Within this context, the development agencies make plans in order to determine the needs and priorities of the region. The way to do this is to use the governance mechanism. One of the development agencies is the Fırat Development Agency (FKA). Established in 2009, the agency operates in the four provinces. In this study, governance mechanisms as a corporate tool of regional development policy how and the use in of development agencies in Turkey were examined with a specific focus on the Fırat Development Agency case study. The scope of this study was limited to the examination of the importance of governance in development with the projection of the development agencies in the case study of Fırat Development Agency. Different documents such as lectures, conferences organized by the government, the relevant legislation and public announcements and activities were examined for the purpose and scope of this study. In addition to these, a survey study was conducted. Although the survey was not in the centre of the thesis, the opinions of the experts of at the Agency revealed whether the hypotheses was supported. Firstly, in this thesis, the concept and history of governance are emphasized. Then the place of decentralization in our country is examined historically. At the continuation of this topic, the concept of development and development policy in Turkey are dealt with together. In the fourth part of the thesis, the concept of regional development and the characteristics, principles, tools and activities of development agencies around the world are discussed. In this section, and specifically relating to Turkey, how the regional development agencies participate in the administrative structure and information about agencies are included. In the last part of the study, Fırat Development Agency is examined as a sample area. Then, it was evaluated whether the hypotheses of the thesis are supported by the experts of the Agency through quantitative and qualitative findings. Consequently, it was observed that the agency is an application tool of governance and the findings overlap with the hypotheses | en_US |
| dc.description.tableofcontents | İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET -- İ ABSTRACT -- İİİ TEŞEKKÜR -- V İÇİNDEKİLER -- Vİ TABLOLAR DİZİNİ -- Xİİ ŞEKİLLER DİZİNİ -- Xİİİ HARİTALAR DİZİNİ -- XİV KISALTMALAR -- XV GİRİŞ -- 1 BİRİNCİ BÖLÜM YÖNETİŞİM KAVRAMI VE TARİHİ6 1.1. YÖNETİŞİM KAVRAMI -- 6 1.2. YÖNETİŞİM KAVRAMININ TARİHSEL OLARAK İNCELENMESİ -- 9 1.2.1. Bretton Woods Sistemi -- 10 1.2.2. Uluslararası Para Fonu ve Yönetişim -- 11 1.2.3. Dünya Bankası ve Yönetişim -- 12 1.2.4. Dünya Ticaret Örgütü ve Yönetişim -- 13 1.3. YÖNETİMDEN YÖNETİŞİM EVRESİNE GEÇİŞ -- 15 1.4. YÖNETİŞİM KAVRAMINİN İLKELERİ -- 19 1.4.1. Saydamlık -- 19 1.4.2. Hesap Verebilirlik -- 20 1.4.3. Hukukun Üstünlüğü -- 21 1.4.4. Katılımcılık -- 21 1.4.5. Etkililik -- 24 1.5. YÖNETİŞİM TÜRLERİ -- 25 1.5.1. Küresel Yönetişim -- 25 1.5.2. İyi Yönetişim -- 26 vii 1.5.3. Kamu Yönetişimi -- 27 1.5.4. Özerk Yönetişim -- 29 1.5.5. Kurumsal Yönetişim -- 29 1.5.6. Ağ Yönetişimi -- 30 1.6. YÖNETİŞİM MODELİ VE TÜRKİYE -- 31 İKİNCİ BÖLÜM YERİNDEN YÖNETİM ANLAYIŞININ OSMANLI İMPARATORLUĞU VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDEKİ YERİ 2.1. KLASİK OSMANLI İMPARATORLUĞU SOSYO-EKONOMİK POLİTİĞİ -- 34 2.2. OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA YERİNDEN YÖNETİMCİLİK DÜŞÜNCESİ -- 37 2.2.1. Klasik Osmanlı İmparatorluğu Dönemi -- 39 2.2.2. Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı Dönemi -- 40 2.2.3. Birinci Meşrutiyet Dönemi (1876-1878) -- 42 2.2.4. İkinci Meşrutiyet Dönemi (1908–1920) -- 43 2.3. TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİNDE YERİNDEN YÖNETİM DÜŞÜNCESİ -- 45 2.3.1. 1921 Anayasası Dönemi -- 46 2.3.2. 1924 Anayasası Dönemi -- 48 2.3.3. 1961 Anayasası Dönemi -- 49 2.3.4. 1982 Anayasası Dönemi -- 50 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KALKINMA VE TÜRKİYE’DE KALKINMA POLİTİKALARI 3.1. KALKINMA KAVRAMI -- 54 3.2. KALKINMANIN TÜRLERİ -- 56 3.2.1. İktisadi Kalkınma -- 56 3.2.2. Sosyal Kalkınma -- 57 3.2.3. İnsani Kalkınma -- 58 3.3. KALKINMANIN ÖLÇÜTÜ HAKKINDA KAVRAMLAR -- 59 3.3.1. Kişi Başına Düşen Gelir Düzeyi -- 60 3.3.2. İktisadi Krizler -- 61 3.3.3 Nüfus Değişimleri -- 62 viii 3.3.3.1. Milli Gelirdeki Artışlar -- 62 3.3.3.2. Yapısal Reformlar -- 63 3.3.3.3. Teknolojik Gelişmeler -- 63 3.3.3.4. İşgücündeki ve Üretim Girdilerindeki Artışlar -- 64 3.3.3.5. Satın Alma Gücü Paritesine Göre Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla -- 64 3.3.3.6. İnsani Gelişme Endeksi -- 66 3.4. TÜRKİYE’DE KALKINMA POLİTİKALARI VE PLANLARI -- 67 3.4.1. Planlı Kalkınma Öncesi Dönem (1923-1960) -- 68 3.4.2. Planlı Kalkınma Dönemi (1960-2018 Yılları Arası) -- 72 3.4.2.1. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967) -- 73 3.4.2.2. İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972) -- 74 3.4.2.3. Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977) -- 75 3.4.2.4. Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983) -- 76 3.4.2.5. Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989) -- 78 3.4.2.6. Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994) -- 79 3.4.2.7. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000) -- 80 3.4.2.8. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005) -- 86 3.4.2.9. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) -- 87 3.4.2.10. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) -- 88 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI 4.1. BÖLGESEL KALKINMA KAVRAMI -- 90 4.2. BÖLGESEL KALKINMA POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ -- 93 4.2.1. Sosyal Fayda İlkesi -- 93 4.2.2. Kalkınma Kutbu İlkesi -- 93 4.2.3. Halkın Katılımı İlkesi -- 94 4.3. BÖLGESEL KALKINMA POLİTİKASININ KURUMSAL ARAÇLARI -- 94 4.3.1. Tek Köy-Tek Ürün -- 94 4.3.2. Girişimciler için Tek Durak Ofisi -- 95 4.3.3. Bölgesel Teknolojik Transferler -- 95 4.3.4. Bölgesel Sektörel Ağlar -- 96 4.3.5. Bilim Parkları -- 96 ix 4.3.6. Organize Sanayi Bölgeleri -- 97 4.3.7. Küçük Sanayi Siteleri -- 97 4.3.8. İş Merkezleri -- 98 4.3.9. Girişimcilik Alanları -- 98 4.4. BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI -- 99 4.4.1. Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Tanımı ve Ortaya Çıkışı -- 99 4.4.2. Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Genel Özellikleri -- 105 4.4.3. Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Genel Faaliyetleri -- 107 4.4.4. Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Hedefleri -- 109 4.4.5. Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Temel Dayanağı Yönetişim -- 110 4.4.6. Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Finansman Kaynakları -- 112 4.4.7. Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Uluslararası Örgütlenmesi -- 113 4.5. TÜRKİYE’DE BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI -- 114 4.5.1. Türkiye’de Bölge Kalkınma Ajanslarının Gelişimi -- 114 4.5.2. Türkiye’de Bölge Kalkınma Ajanslarına İlişkin Bilgiler -- 122 4.5.3. Türkiye’de Bölge Kalkınma Ajanslarının Organları -- 124 4.5.3.1. Kalkınma Kurulu -- 124 4.5.3.2. Yönetim Kurulu -- 125 4.5.3.3. Genel Sekreterlik -- 125 4.5.3.4. Yatırım Destek Ofisleri -- 125 4.5.3.5. Hukuk Müşaviri -- 126 4.5.3.6. İzleme ve Değerlendirme Birimi -- 126 4.5.3.7. Proje Geliştirme ve Uygulama Birimi -- 126 4.5.3.8. Kurumsal Yönetim Birimi -- 127 BEŞİNCİ BÖLÜM FIRAT KALKINMA AJANSI VE YÖNETİŞİM 5.1. FIRAT KALKINMA AJANSININ KURULUŞ AŞAMASI -- 128 5.2. FIRAT KALKINMA AJANSININ MİSYONU VE VİZYONU -- 129 5.3. FIRAT KALKINMA AJANSININ HEDEFLERİ -- 129 5.4. FIRAT KALKINMA AJANSI’NIN G. Z. F. T. (S. W. O. T.) ANALİZİ -- 130 5.4.1. Güçlü Yönleri -- 130 5.4.2. Zayıf Yönleri -- 131 x 5.4.3. Olası Fırsatlar -- 132 5.4.4. Bekleyen Tehditler -- 132 5.5. TRB1 BÖLGESİNDEKİ İLLERİN G. Z. F.T. (S.W.O.T.) ANALİZİ -- 132 5.5.1. Bingöl -- 133 5.5.2. Elazığ -- 134 5.5.3. Malatya -- 135 5.5.4. Tunceli -- 135 5.6. FIRAT KALKINMA AJANSININ ORGANİZASYON YAPISI -- 136 5.6.1. Yönetim Kurulu -- 137 5.6.2. Kalkınma Kurulu -- 137 5.6.3. Genel Sekreterlik -- 138 5.6.4. Planlama, Programlama ve Koordinasyon Birimi -- 138 5.6.5. Program Yönetim Birimi -- 138 5.6.6. İzleme ve Değerlendirme Birimi -- 138 5.6.7. Yatırım Destek Ofisleri -- 138 5.6.8. İdari ve Mali İşler Birimi -- 139 5.6.9. İç Denetim -- 139 5.6.10. Dış Denetim -- 141 5.7. FIRAT KALKINMA AJANSI’NDA “YÖNETİŞİMİN KALKINMA AJANSLARINDA UYGULANABİLİRLİĞİ” HAKKINDA ALAN ARAŞTIRMASI -- 144 5.7.1. Alan Araştırmasının Tanıtılması -- 144 5.7.2. Alan Araştırmasının Yapılış Hedefi ve Önemi -- 144 5.7.3. Alan Araştırmasının Yönetimi -- 145 5.7.4. Alan Araştırması: Türü ve Hipotezleri -- 146 5.7.5. Alan Araştırmasının Evreni ve Örneklemi -- 146 5.7.6. Alan Araştırmasındaki Veri Toplama Kuralları -- 147 5.7.7. Alan Araştırmasındaki Veri Toplama Araçları ve Değerlendirme -- 147 5.7.8. Bulgular -- 148 5.7.8.1. Nicel Bulgular -- 148 5.7.8.2. Nitel Bulgular -- 159 5.8.1. Bulguların Çözümlemesi -- 171 5.8.1.1. Bulguların Genel Olarak Analizi -- 171 xi 5.8.1.2. Bulguların Varsayımlarla Tutarlılığının Çözümlemesi -- 175 SONUÇ VE ÖNERİLERİ -- 178 KAYNAKÇA -- 184 EKLER -- 203 EK-1 ANKET FORMU -- 204 EK-2 ÇAPRAZ TABLO (CROSS TABULATION) ANALİZİ -- 211 | en_US |
| dc.language.iso | tur | en_US |
| dc.publisher | Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Kalkınma | en_US |
| dc.subject | Bölgesel Kalkınma | en_US |
| dc.subject | Yönetişim | en_US |
| dc.subject | Yerinden Yönetimcilik (Adem-i Merkeziyet) | en_US |
| dc.subject | Türkiye’de Kalkınma Ajansları | en_US |
| dc.subject | Fırat Kalkınma Ajansı | en_US |
| dc.subject | Development | en_US |
| dc.subject | Regional Development | en_US |
| dc.subject | Governance | en_US |
| dc.subject | Decentralisation | en_US |
| dc.subject | Development Agencies | en_US |
| dc.subject | Fırat Development Agency | en_US |
| dc.title | Türkiye'de kalkınma ajansları ve yönetişim: Fırat Kalkınma Ajansı örneği | en_US |
| dc.title.alternative | Governance and development agencies in Turkey: Fırat Development Agency case study | en_US |
| dc.type | masterThesis | en_US |
| dc.department | Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Anabilim Dalı | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
