| dc.contributor.advisor | Hazer, Dursun | |
| dc.contributor.author | Ünlüer, Ceyhun | |
| dc.date.accessioned | 2020-03-04T06:38:06Z | |
| dc.date.available | 2020-03-04T06:38:06Z | |
| dc.date.issued | 2020 | en_US |
| dc.identifier.citation | Ünlüer, C. (2020). İbn Sîde ve El-Muhkem Ve’l-Muhitu’l-A’zam adlı sözlüğü (Doktora Tezi). | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11491/5770 | |
| dc.description.abstract | İbn Sîde, Endülüs’ün en çalkantılı dönemlerinden biri olan Mulûku’t-Tavâif döneminde, Arap Dili ve Edebiyatı ve sözlükçülük alanlarında kendini yetiştirmiş en önemli dilbilimcilerden biridir. Müellifin yaşadığı dönemde Endülüs siyasi açıdan çok karışık olsa da, kültürel alanlarda emirlerin teşvik ve himayeleri sayesinde gelişmeye devam etmiştir. Kaynaklarda sadece adını bildiğimiz dil ve edebiyatla ilgili eserlerinin yanı sıra asıl şöhretini günümüze ulaşan el-Muhassas ve el-Muhkem ve’l-muhîtu’l-a’zam adlı ansiklopedik tarzdaki iki sözlüğüyle elde etmiştir. Bu araştırmanın konusunu oluşturan Muhkem, “el-‘Ayn” ekolünün prensipleri ve temel esaslarıyla Endülüs’te yazılmış en son ve en donanımlı sözlük kabul edilir. Zengin dil malzemesi ve lafızların anlamlarını açıklamada düzenli ve ilmi metoduyla diğer sözlükleri geride bırakan Muhkem, h. V. Asırda Endülüs’teki sözlük çalışmalarında katedilen büyük gelişmeyi göstermesi açısından da önemli bir örnek teşkil etmektedir. Eski ve yeni araştırmacılar tarafından uzun süre ihmal edilen İbn Sîde ve sözlüğü Muhkem’le ilgili ülkemizde yapılmış lisansüstü bir çalışma henüz bulunmamaktadır. Bu sebeple yapılan çalışma ile yazar ve eserini akademik hayata tanıtmak ve bu alanda yapılacak olan çalışmalara bir katkı sunmak amaçlanmaktadır. Çalışmamızda yazarın hayatının bilimsel yönlerine ışık tutulmakta ve elde ettiği yüksek konum açıklanmaktadır. Bunun yanı sıra Araplardaki sözlük çalışmaları ve geçirdiği aşamalar genel olarak incelenmektedir. Ayrıca Muhkem’in ihmaline neden olan etkenler, telif sebepleri ve aşamaları, kaynakları, ulaştığı konum, diğer sözlüklerden ayrıldığı yönler, etkilendiği ve etkilediği sözlükler ve hakkında yapılan eleştiriler ele alınmış, müellifin maddelerin şerhinde kullandığı çeşitli dilsel istişhâd yöntem ve çeşitleri örneklerle tahlil edilmiştir. Müellif gerek maddelerin açıklamasında ve gerekse luğavî ve sarfî delillendirmede kullandığı istişhâdlarda naklî delillere oldukça fazla önem vermiştir. Kur’an ayetleriyle birlikte dilsel istişhâdda ihtilaflı olmasına rağmen her türlü hadisi şâhid olarak ii kullanmaktan çekinmemiştir. Ancak şevâhid olarak getirdiği hadislerin sened silsilelerini tamamen göz ardı etmiştir. Şiirden sonra en çok Kur’an ayetleriyle istişhâd eden İbn Sîde, ister mütevatir olsun, ister şâz olsun bütün Kur’an kıraatleriyle istişhâda çok büyük önem vermiştir. Bunun yanında dilsel istişhâdda yine önemli bir yeri olan Arap kelamıyla istişhâd sözlükte büyük yer tutmaktadır. Sözlükte en çok klasik Arap şiiriyle istişhâd edilmiştir. İbn Sîde genelde şevâhid kullanımıyla ilgili dilcilerin belirlemiş olduğu zaman ve mekâna uygun olmasına özen göstermiştir. Sözlükte şevâhid olarak kullandığı şiirlerin çoğunu cahiliye döneminin ünlü şairlerinden seçmiş ve şairlerin adlarını genelde zikretmiştir. Bunun dışında kullandığı beyitlerin şairlerini ise çoğu zaman belirtmemiştir. Muhkem, diğer sözlüklerde olmayan sarf-nahiv ve arûz konularıyla ilgili şerh, yorum ve geniş izahatlar içermekte ve lafızların isimlendirme gerekçeleri üzerinde durmaktadır. | en_US |
| dc.description.abstract | Ibn Sidah is one of the most prominent linguists who trained himself in the fields of Arabic Language and Literature and lexicography during Mulûq al-Tawâif, one of the most turbulent periods of Andalus. Although Andalus was very complicated politically during the period of the author's life, it continued to develop in the cultural spheres thanks to the encouragement and protection of the rulers (emirs). In addition to the works about language and literature which we know only their names in the sources, he achieved his fame with his two encyclopedic dictionaries, al-Mukhassas and al-Muhkam. al-Muhkam, which is the subject of this research, is accepted as the latest and most equipped dictionary written in Andalus with the basic principles of al-Ayn school. al-Muhkam, which left behind other dictionaries with its rich language materials as well as regular and scientific method in explaining the meaning of the words, is an important example in terms of showing the great progress made in the dictionary studies in Andalusia in the 5th year of Hijra. There are no graduate studies in our country about Ibn Sidah and his dictionary al-Muhkam, which has been neglected for a long time by early and modern researchers. For this reason, it is aimed to introduce the author and his work to the academic life and to contribute to the studies in this field. Our study sheds light on the scientific aspects of the author's life and explains the high position he achieved. In addition, the dictionary studies of Arabs and the stages it has gone through have been examined in general. In addition, the factors causing Muhkam’s negligence, the reasons and steps of its copyright, the sources, the position it reached, the aspects which differentiate it from the other dictionaries, the dictionaries it influenced and the ones it was influenced and the criticisms made about it were analyzed. In addition, various methods and types of linguistic istishhâd used by the author in the interpretation of the terms were analyzed with examples. iv The author has given great importance to naqlî evidences both in the explanations of the terms and in the consultations he used in lugavi and sarfî evidences. Although controversial in linguistic istishhâd with the verses of the Qur'an, he did not hesitate to use any hadith as a witness. However, he has completely ignored the account succession of the hadiths he has brought as shawahid. Ibn Sîde, who mostly consulted with Qur'anic verses after poetry, gave great importance to all Qur'anic recitations, whether they are mutawâtir or shaz. In addition to this, the istishhâd with Arabic word which has a significant place in linguistic istishhâd play an important role in the dictionary. The most frequently used istishhâd tool in the dictionary is classical Arabic poetry. Ibn Sîde generally took care to ensure that the linguists regarding the use of shawahid were suitable for the time and place determined. He chose most of the poems he used as shawahid in the dictionary from the famous poets of the Jahiliyya and generally mentioned the names of the poets. Except that, he did not mention the poets of the couplets he used. Muhkam contains sharh, commentary and broad explanations on sarf-nahiv and arûz issues which are not included in other dictionaries and it emphasizes the rationale of the naming of the terms. | en_US |
| dc.description.tableofcontents | ÖZET .. İ ABSTRACT .. İİİ TEŞEKKÜR .. V İÇİNDEKİLER .. Vİ TABLOLAR DİZİNİ .. Xİİİ KISALTMALAR .. XİV ÖN SÖZ .. XV GİRİŞ .. 1 1. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ .. 4 2. ARAŞTIRMANIN AMACI .. 5 3. ARAŞTIRMANIN ZORLUKLARI .. 6 4. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ .. 7 BİRİNCİ BÖLÜM İBN SÎDE’NİN HAYATI, ŞAHSİYETİ VE ESERLERİ 1.1. İBN SİDE’NİN HAYATI (398-458/1008-1066) .. 8 1.1.1. İsmi, Nesebi, Künyesi, Lakabı .. 8 1.1.2. Doğumu ve Yetişmesi .. 9 1.1.3. Dâniye Şehrine Göç Etmesi ve Emirlerle İlişkileri .. 10 1.1.4. Şuûbîlik İddiası .. 12 1.1.5. Vefatı .. 13 1.2. İBN SÎDE’NİN ŞAHSİYETİ VE AHLAKI .. 13 1.2.1. Eleştirilerindeki Sertlik ve Kendini Beğenmesi .. 13 1.2.2 Güçlü Hafızaya Sahip Olması .. 14 1.3. TAHSİLİ, HOCALARI VE ÖĞRENCİLERİ .. 15 1.3.1. Hocaları .. 16 vii 1.3.1.1. İsmail b. Sîde .. 16 1.3.1.2. Ebu’l-‘Alâ Sâid b. el-Hasen el-Bağdâdî .. 17 1.3.1.3. Ebû Ömer Ahmed b. Muhammed et-Talemenkî.. 18 1.3.1.4. Ebû Amr Osman b. Saîd ed-Dânî .. 18 1.3.2. Öğrencileri .. 19 1.3.2.1. Ebû Bekr Muhammed b. Ali b. Halef en-Nahvî .. 20 1.3.2.2. Ebû Ca‘fer Ahmed b. Ali b. Halef el-Mursî .. 20 1.3.2.3. Ebû Anabilim Dalıullah Muhammed b. Halesa eş-Şezûnî .. 20 1.3.2.4. Ebû İshak İbrâhîm b. Ebi’l-Fazl b. Savâb .. 20 1.3.2.5. Ebû Anabilim Dalıullah Muhammed b. ‘Îsâ b. Ma‘yûn el-Fâriz .. 21 1.3.2.6. Nasr b. İsa b. Nasr b. Sehâbe .. 21 1.3.2.7. el-Kâdî Ebû Ömer Ahmed b. Muhammed b. Yahya et-Temîmî .. 21 1.4. İBN SÎDE HAKKINDA ÂLİMLERİN GÖRÜŞLERİ .. 21 1.5. ESERLERİ .. 22 1.5.1. Günümüze Ulaşan Eserleri .. 22 1.5.1.1. el-Muhkem ve’l-muhîtu’l-a‘zam .. 23 1.5.1.2. el-Muhassas .. 23 1.5.1.3. Şerhu muşkili ebyâti’l-Mutenebbî .. 24 1.5.2. Günümüze Ulaşmayan Eserleri .. 24 1.5.2.1. el-‘Avîs fî şerhi islâhi’l-mantık .. 24 1.5.2.2. el-Vâfî fî ‘ilmi ahkâmi’l-kavâfî .. 24 1.5.2.3. el-Enîk fî şerhi’l-hamâse .. 25 1.5.2.4. Şerhu ebyâti’l-cumel li’z-Zeccâcî .. 25 1.5.2.5. Şâzzu’l-luğa .. 25 1.5.2.6. el-Îzâh ve’l-ifsâh fî şerhi kitâbi Sîbeveyh .. 25 1.5.2.7. Takrîbu’l-ğarîbi’l-musannef .. 25 1.5.2.8. el-‘Alem fi’l-luğa, el-‘Âlim ve’l-mute‘allim, Şerhu kitâbi’l-Ahfeş.. 26 1.5.2.9. Kitâbu’t-tezkîr ve’t-te’nîs, Kitâbu’l-maksûd ve’l-memdûd .. 26 1.5.3. Şiirleri .. 26 1.5.3.1. Kasîdetu’l-isti‘tâf .. 26 1.5.3.2. Urcûzetu ğamîs .. 28 1.5.3.3. İbn Saîd el-Mağribî’nin Naklettiği Beyitler .. 29 viii İKİNCİ BÖLÜM SÖZLÜK, SÖZLÜKÇÜLÜK VE ARAPLARDA SÖZLÜK ÇALIŞMALARI 2.1. SÖZLÜK TERİMİ VE EŞ ANLAMLILARININ TARİFİ .. 30 2.1.1. Sözlük .. 30 2.1.2. Mu‘cem .. 31 2.1.3. Kâmûs .. 32 2.2. ARAPLARDA SÖZLÜK ÇALIŞMALARI .. 34 2.2.1. Sözlüklerin Telif Sebepleri .. 34 2.2.1.1. Dinî Sebepler .. 34 2.2.1.2. Sosyal Sebepler .. 35 2.2.1.3. Kültürel Sebepler .. 35 2.2.2. Arapça Sözlüklerin Telif Aşamaları .. 35 2.2.2.1. Birinci Aşama .. 36 2.2.2.2. İkinci Aşama .. 36 2.2.2.3. Üçüncü Aşama .. 37 2.2.3. Konulu Sözlükler .. 37 2.2.3.1. Özel Konulu Sözlükler .. 37 2.2.3.2. Genel Konulu Sözlükler .. 38 2.2.4. Alfabetik Sözlükler .. 39 2.2.4.1. Harflerin Mahreçleri Esas Alınarak Tertip Edilen Sözlükler .. 39 2.2.4.2. İlk Harfi Esas Alınmakla Birlikte Kalb Sistemi Uygulayan Sözlükler .. 39 2.2.4.3. Kelimenin İlk Harfi Esas Alınarak Düzenlenen Sözlükler .. 39 2.2.4.4. Kelimenin Son Harfleri Esas Alınarak Düzenlenen Sözlükler .. 40 2.2.4.5. Kelimelerin Okunduğu Şekliyle Düzenlenen Sözlükler .. 40 2.3. ARAPÇA SÖZLÜK EKOLLERİ .. 40 2.3.1. Harflerin Mahreçlerini Esas Alan Ekol .. 40 2.3.1.1. Kitâbu’l-‘ayn .. 40 2.3.1.2. el-Bâri‘ fi’l-luğa .. 43 2.3.1.3. Tehzîbu’l-Luğa .. 43 2.3.1.4. el-Muhît fi’l-Luğa .. 45 2.3.2. Hece Ekolü .. 45 2.3.2.1. el-Cemhere .. 46 2.3.2.2. el-Mucmel fi’l-luğa.. 46 2.3.2.3. Mu‘cemu mekâyîsi’l-luğa .. 46 ix 2.3.3. Kâfiye Ekolü .. 47 2.3.3.1. Dîvânu’l-edeb fî beyâni luğati’l-‘Arab .. 47 2.3.3.2. Tâcu’l-luğa ve sıhâhu’l-‘Arabiyye.. 47 2.3.3.3. Lisânu’l-‘Arab .. 48 2.3.3.4. el-Kâmûsu’l-muhît .. 48 2.3.3.5. Tâcu’l-‘arûs min cevâhiri’l-kâmûs .. 49 2.3.4. Alfabetik Ekol.. 49 2.3.4.1. Esâsu’l-belâğa .. 49 2.3.4.2. el-Misbâhu’l-munîr .. 50 2.3.4.3. Muhîtu’l-muhît .. 50 2.3.4.4. Akrebu’l-mevârid fî fusahi’l-‘Arabiyye ve’ş-şevârid .. 50 2.3.4.5. el-Muncid fi’l-luğa ve’l-a‘lâm .. 51 2.3.4.6. el-Bustân .. 52 2.3.4.7. el-Mu‘cemu ’l-vasît .. 52 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MUHKEM’İN GENEL MUHTEVASI, KAYNAKLARI VE ŞEVÂHİDİ 3.1. MUKADDİME’NİN TAHLİLİ .. 53 3.1.1 Muhkem’in Telifine Sebep Olan Etkenler .. 54 3.1.2. Kendisiyle Övünmesi ve Önde Gelen Dilcileri Tenkidi .. 55 3.1.3. Muhkem’in Metodu .. 58 3.1.3.1. Babların Tertibinde İzlediği Yöntem .. 58 3.1.3.2. Bablardaki Maddelerin Açıklamalarında İzlediği Yöntem .. 60 3.2. İBN SÎDE’NİN TAKLÎBÂT SİSTEMİNİ SEÇME NEDENLERİ .. 63 3.3. İLMÎ KİŞİLİĞİNİN MUHKEM’DEKİ YANSIMALARI .. 64 3.3.1. Kelimelerdeki Hataları Düzeltmesi .. 65 3.3.2. Kelimelerin Şerh ve Yorumlarına İştirak Etmesi .. 66 3.3.3. Sözlük Maddelerinin sarf ve İştikakıyla İlgili Değerlendirmeleri .. 67 3.3.4. Kelimelerin İsimlendirme Gerekçeleri ve Sebepleri .. 69 3.3.4.1. Muhkem’de İsimlendirme Gerekçeleriyle İlgili Örnekler .. 70 3.4. ÖNCEKİ SÖZLÜKLERİN İBN SİDE’NİN ÇALIŞMALARINA ETKİSİ .. 72 3.5. MUHKEM’İN SÖZLÜK ÇALIŞMALARINA ETKİSİ .. 73 3.5.1. Muhkem Üzerine Yapılan Çalışmalar .. 75 3.5.1.1. İhtisâru’l-muhkem .. 75 3.5.1.2. Hulâsâtu’l-muhkem .. 75 x 3.5.2. Muhkem’in Sonraki Sözlüklere Etkisi.. 75 3.5.2.1. Lisânu’l-‘Arab .. 76 3.5.2.2. Tehzîbu’t-tehzîb .. 76 3.5.2.3. el-Cem‘ beyne’l-‘ubâb ve’l-muhkem .. 77 3.5.2.4. el-Muşevviku’l-mu‘lem fî telhîsi’l-cem‘ beyne’l-‘ubâb ve’l-muhkem .. 77 3.5.2.5. Tâcu’l-‘arûs min cevâhiri’l-kâmûs .. 77 3.6. MUHKEM’İN FARKLI YÖNLERİ .. 77 3.6.1. Madde Başlarının Tertibi .. 77 3.6.2. Madde Başı Açıklamaların Çok Kapsamlı ve Doyurucu Olması .. 78 3.6.3. İhtisârın Sağlanması .. 80 3.6.4. Sarf-Nahiv Konularının Yoğunluğu .. 81 3.6.5. Madde Başlarının Çokluğu .. 81 3.7. MUHKEM’E YÖNELİK ELEŞTİRİLER .. 82 3.7.1. Sözlükte Araştırma Zorluğu .. 82 3.7.2. Bazı Açıklamalar ve Yorumların Muğlak Olması .. 82 3.7.3. Bazı Madde Başı Açıklamalarındaki Yetersizlik veya Eksiklik .. 83 3.7.4. Bazı Madde Başlarının Gereğinden Fazla Açıklamalar İhtiva Etmesi .. 84 3.7.5. Bazı Madde Başlarındaki Çelişkili Açıklamaları .. 85 3.8. MUHKEM’İN KAYNAKLARI .. 86 3.9. MUHKEM’İN ŞEVÂHİDİ .. 89 3.9.1. Şâhid ve İstişhâd’ın Tanımları .. 89 3.9.2. Kur’an-ı Kerim ve Kıraatler .. 89 3.9.3. Hadis-i Şerif .. 91 3.9.4. Arap Kelamı .. 93 3.9.5. İbn Sîde’nin Şevâhidi Kullanma Yöntemine Hâkim Olan Genel Özellikler .. 95 3.10. KUR’AN-I KERİM’LE İSTİŞHÂD.. 97 3.10.1. Kur’an Kıraatleriyle İstişhâd .. 99 3.10.1.1. Herhangi bir Kimseye Nispet etmeden Kıraatı Zikretmesi .. 100 3.10.1.2. Kıraat Sahibinin İsmine İsnad Ettiği Kıraat .. 100 3.10.1.3. Şâz Kıraatlerle İstişhâd .. 102 3.10.1.4. Kur’an Kıraatlerinde Luğavî ve Sarfî İbdâl .. 105 3.10.1.4.1. Ayn ve Gayn Sesleri Arasında İbdâl.. 106 3.10.1.4.2. Sâd ve Dâd Sesleri Arasında İbdâl .. 106 3.10.1.4.3. Dâl ve Zâl Sesleri Arasında İbdâl .. 106 3.10.1.4.4. Râ ve Zây Sesleri Arasında İbdâl .. 106 xi 3.10.1.4.5. Hemze ve Lâm Sesleri Arasında İbdâl .. 107 3.10.1.4.6. Bâ ve Nûn Sesleri Arasında İbdâl .. 107 3.10.1.4.7. Arap Lehçelerinde İbdâl .. 107 3.10.1.4.8. Kur’an Kıraatlerinde Teşdîd ve Tahfîf .. 108 3.10.1.4.9. Hemzenin Tahkîki ve Teshîli .. 109 3.10.1.4.10. Kur’an Kıraatlerinde Sarfî İbdâl .. 110 3.11. HADÎS-İ ŞERİFLERLE İSTİŞHÂD .. 111 3.11.1. Hadislerle İstişhâd Örnekleri .. 112 3.12. ARAP ŞİİRİYLE İSTİŞHÂD .. 115 3.12.1. İbn Sîde’nin Şiirle İstişhâd Etme Metodları .. 118 3.12.2. Şiir Zaruretleriyle İstişhâd .. 121 3.12.2.1. Şiir Zaruretlerinden Örnekler .. 122 3.12.3. Arûz Konularıyla İstişhâd .. 125 3.12.3.1. Muhkem’de Yer Alan Bazı Arûz Konuları .. 125 3.12.3.1.1. Beytin Cüzleri (Arûz, Darb ve Haşv) .. 126 3.12.3.1.2. Teş‘îs İlleti .. 127 3.12.3.1.3. Şiirin Tarifi ve Bazı Türleri .. 129 3.12.3.1.4. Arûzdaki Bazı zihâflar, İlletler ve İsimlendirilme Gerekçeleri .. 130 3.12.3.1.5. Kâfiyenin İki Kavramı: Mu‘âzale ve Te‘addî .. 132 3.13. EMSÂL VE ARAP SÖZLERİYLE İSTİŞHÂD .. 133 3.13.1. Muhkem’de Emsalle İstişhâd .. 133 3.13.2. Muhkem’de Arap Sözleriyle İstişhâd .. 136 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM MUHKEM’DE MUARREB, DAHÎL, MÜVELLED VE KELİMELER ARASI ANLAM İLİŞKİLERİ 4.1. MUARREB, DAHÎL VE MÜVELLED .. 139 4.1.1. Muarreb .. 141 4.1.2. Dahîl .. 142 4.1.3. Müvelled .. 143 4.2. MUHKEM’DE DAHÎL, MUARREB VE MÜVELLED .. 146 4.3. KELİMELER ARASI ANLAM İLİŞKİLERİ .. 152 4.3.1. Arap Dilinde Terâdüf (Eşanlamlılık) .. 153 4.3.1.1. Terâdüfün Ortaya Çıkış Sebepleri .. 156 4.3.1.2. Muhkem’de Terâdüf .. 156 xii 4.3.2. Arap Dilinde Ezdâd .. 159 4.3.2.1. Ezdâd’ın Şartları .. 160 4.3.2.2. Ezdâd’ın Sebepleri .. 161 4.3.2.3. Muhkem’de Ezdâd Olgusu .. 163 4.4. Arap Dilinde Müşterek Lafızlar .. 165 4.4.1. Müşterek Lafızların Ortaya Çıkış Sebepleri .. 166 4.4.2. Âlimlerin Müşterek Lafızların Dildeki Varlığı İle İlgili Görüşleri .. 166 4.4.2.1. Müşterek Lafzın Varlığını Destekleyenler.. 167 4.4.2.2. Müşterek Lafzın Varlığına Karşı Çıkanlar .. 168 4.4.2.3. Müşterek Lafızların Faydaları .. 169 4.4.3. Muhkem’de Müşterek Lafızlar .. 169 4.5. Muhkem’de Mecaz Olgusu .. 172 SONUÇ .. 176 KAYNAKÇA .. 180 | en_US |
| dc.language.iso | tur | en_US |
| dc.publisher | Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | İbn Sîde | en_US |
| dc.subject | Sözlük | en_US |
| dc.subject | el-Muhkem | en_US |
| dc.subject | Şâhid | en_US |
| dc.subject | İstişhâd | en_US |
| dc.subject | Ibn Sidah | en_US |
| dc.subject | Dictionary | en_US |
| dc.subject | al-Muhkam | en_US |
| dc.subject | Witness | en_US |
| dc.subject | Istishhâd | en_US |
| dc.title | İbn Sîde ve El-Muhkem Ve’l-Muhitu’l-A’zam adlı sözlüğü | en_US |
| dc.title.alternative | Ibn Sidah and His Dictionary of al-Muhkam wa’l-muhît al-a‘zam | en_US |
| dc.type | doctoralThesis | en_US |
| dc.department | Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
