Çorum ilinde hemşirelik öğrencilerinin kist hidatik hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları

Abstract

Amaç: Kistik ekinokokkoz dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaygın görülen, sağlık ve ekonomik açıdan yük getiren önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu çalışmanın amacı hemşirelik öğrencilerinin kistik ekinokokkoz hakkındaki bilgi düzeylerini ve tutumlarını belirlemektir. Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırma, Şubat-Mayıs 2016 tarihleri arasında Çorum ilinde yapıldı. Hitit Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu’nun hemşirelik bölümünde öğrenim gören gönüllü ve ulaşılabilen 364 öğrenci örneklem kapsamına alındı. Araştırmanın verileri, üç aşamalı bir anket formu ile toplandı. Anket formunun ilk aşaması tüm öğrencilere yönelik olup bu aşamada öğrencilerin sosyodemografik özellikleri yer aldı. Anket formunun ikinci aşaması ise kistik ekinokokkoz hastalığını bildiğini belirten öğrencilere yönelik olup öğrencilerin kistik ekinokokkoz ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla hazırlandı. Öğrencilerin kistik ekinokokkoz ile ilgili tutumlarının incelenmesinde belirleyici olan “köpeğiniz var mı?” sorusu oldu. Araştırmanın verileri SPSS 17.0 paket programında değerlendirildi. Kategorik değişkenlerin analizinde Ki-kare testi kullanıldı. Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişki lojistik regresyon analizi ile belirlendi. P<0.05 değeri istatistiksel açıdan anlamlı kabul edildi. Bulgular: Araştırmada öğrencilerin %75,5’i 18-21 yaş aralığında olup yaş ortalamaları 20,33±1,84 yıldır. Öğrencilerin %63,7’si kız ve %36,3’ü erkektir. Birinci sınıfta öğrenim görenlerin oranı %37,9; dördüncü sınıfta öğrenim görenlerin oranı %19,8’dir. “Kistik ekinokokkoz hastalığını biliyor musunuz” sorusuna “evet” yanıtını verenlerin oranı %28,3’dür. Kistik ekinokokkoz hastalığını bildiğini belirten öğrencilerden %72,8’i hastalığın karaciğeri etkilediğini; %97,1’i hastalığın gastrointestinal belirtilerinin olduğunu; %82,5’i hastalığın su ve besinlerle insanları enfekte ettiğini belirtmiştir. Öğrencilerin %72,9’u ekinokoklar için esas konak olarak köpeği göstermiştir. Araştırma grubunda köpeği olan öğrencilerin oranı %13,2 olup bu öğrenciler arasında köpeğinin yaşam alanlarında (evlerinde) bulunduğunu belirtenlerin oranı %27,1’dir. Hastalığın bilinmesi sınıflar arasında farklıdır, annesi çalışanlarda, annesi ev hanımı olanlara göre anlamlı ölçüde yüksek bulunmuştur(p<0.05). Lojistik regresyon modeli sonuçlarına göre öğrencilerin kistik ekinokokkoz hastalığını bilmemesi birinci sınıf öğrencilerinde 4,2 kat;üçüncü sınıf öğrencilerinde 3,1 kat; annesi ev hanımı olanlarda 4,9 kat daha yüksekti (p<0.001). Sonuç: Çalışmamızda öğrencilerin yaklaşık üçte birinin kistik ekinokokkoz hastalığını bildiği belirlenmiştir. Kistik ekinokokkozise yönelik öğrencilerin bilgi düzeylerinin düşük, hastalığın erken tanısına yönelik tutumlarının olumlu, hastalığın önlenmesi ve kontrol altına alınması açısından yaptıkları uygulamaların yetersiz olduğu belirlenmiştir. Çalışmamızdan elde edilen sonuçlar ışığında müfredat programları dışında da hemşire adaylarına belirli aralıklarla hastalıkla ilgili sürekli ve güçlendirilmiş davranış değiştirici sağlık eğitimlerinin verilmesi önerilebilir.

Hydatid cyst is a major public health problem which brings health and economic burden and it is seen commonly in Turkey as in the world. The aim of this study is to determine knowledge levels, attitudes and practices about hydatid cyst in nursing students. Methods: This cross-sectional research was conducted between 1 February-31 May 2016 in Corum. Sample of study was included 364 volunteer nursery students. The data were collected via a three-phase questionnaire form. The first phase included sociodemographic characteristics for all students. The second phase was prepared to evaluate level of knowledge on hydatid disease. The question "have you a dog?" was decisive in the analysis of cystic echinococcosisrelated attitudes and practices of students. Data were assessed using SPSS 17.0 package program. In the analysis of categorical variables the Chi-square test was used. Binary logistic regression analysis was used to determine the relationship between the dependent and independent variables. P<0.05 was considered statistically significant. Results: Of the students, 75.5% were between the age range of 18-21 and the mean age was 20.33±1.84 years. In the study, 63.7% were female and 36.3% were male, 37.9% were in first grade and 19.8%. were in the fourth grade. The "yes" response rate was 28.3% to the question "do you know hydatid cyst?". Among the students who stated that they knew the disease 72.8% showed as liver disease, 97.1% said disease had gastrointestinal symptoms and 82.5% said that people would be infected with water and food. Dogs was shown as the main host for echinococ by 72.9% of students. Among the students, 13.2% had a dog and of the students 27.1% had a dog in their living areas (house). The rate of knowledge was significantly different between class and in working mother than housewives. According to the results of logistic regression model the risk of unknown of disease was 4.2 times higher in first grade and 3.1 times higher in third grade students than second grade studes, 4.9 times higher in housewives than working mothers. Conclusion: In our study, it was determined that approximately one third of the students knew cyctic hydatid. Also students had low knowledge, positive attitudes for the early diagnosis of the disease and inadequate practices for the prevention and control of the disease. Outside of the curriculum, continuous and reinforced health education would be useful for candidate nursing students to modificate their behaviors.