Hemşirelerin fiziksel aktivite düzeylerinin yaşamkalitesi ve tükenmişlik düzeylerine etkisi

Abstract

Fiziksel aktivite düzeyinin iyi olmasının, fiziksel ve ruhsal sağlığa olumlu etkilerinin olduğu açık bir şekilde bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, HİTÜ Erol Olçok Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde görev yapmakta olan hemşirelerin fiziksel aktivite düzeylerinin yaşam kalitesi ve tükenmişlik düzeylerine etkisinin incelenmesidir. Çalışmaya 212 hemşire (147 kadın ve 65 erkek) gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmanın yapılabilmesi için gerekli izinler çalışma öncesinde alınmıştır. Verilerin toplanması amacıyla, Maslach Tükenmişlik Envanteri, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Deneklerin demografik verilerinin toplanması için ise kişisel bilgi formu kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerin yapılabilmesi için SPSS 22.0 kullanılmıştır. Elde edilen verilerin normal dağılıma uygunluğun test edilmesi için Shapiro-Wilk testi uygulanmış, normal dağılıma uygun olmadıkları görüldüğünden, parametrik olmayan testler kullanılarak analizler gerçekleştirilmiştir. İkili grup karşılaştırmalarında MannWhitney U testinden, ikiden fazla grupların karşılaştırılması için ise Kruskal-Wallis H testinden faydalanılmıştır. Gruplar arasındaki ilişkilerin incelenmesi için Spearman korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Tüm istatistiklerde anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak belirlenmiştir. Gerekli durumlarda Bonferroni düzeltmesi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, tükenmişlik düzeyi ile fiziksel aktivite düzeyi arasında negatif yönlü ve orta düzeyde korelasyon olduğu, duygusal tükenme ve duyarsızlaşma arasında ise pozitif yönlü ve orta düzeyde korelasyon olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte, hemşirelerin 112 hemşirenin inaktif ve 53 hemşirenin minimal aktif kategoride yer aldıkları ve bunun da %77,8'lik bölümü oluşturduğu görülmüştür. SF-36 puanlarına göre; BKİ kategorisi, cinsiyet, medeni hal, eğitim durumu ve mesleki tecrübe değişkenlerine göre fiziksel fonksiyon puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu bulunmuştur. Deneklerin tükenmişlik ölçeği alt boyutlarından elde ettikleri puanların; medeni hal, BKİ kategorisi, mesleği isteyerek seçme durumu, kıdem yılı ve görev yeri değişkenlerine göre anlamlı farkların olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde, hemşirelerin çalışma koşullarının yoğun olduğu, fiziksel aktivite düzeylerinin istenilen düzeyde olmadığı, kıdem yılı arttıkça tükenmişlik ve yaşam kalitesi düzeylerinin kötüleştiği bulunmuştur.

It is clearly known that physical activity has positive effects on physical and mental health. The aim of this study was to examine the effect of physical activity levels on the quality of life and burnout levels of the nurses working at HİTÜ Erol Olçok Training and Research Hospital. The permissions required for the study were obtained from the Provincial Health Directorate and HITU Non-Interventional Researches Ethics Committee. The participants were asked to give their written consent prior to study. Maslach Burnout Inventory was used to determine burnout levels, the International Physical Activity Questionnaire to determine physical activity levels, and SF-36 Quality of Life Scale for life quality assessment. The personal information questionnaire developed by the researchers was used to collect the demographic data of the subjects. 212 nurses (147 women and 65 men) voluntarily participated in the study. SPSS 22.0 statistical software was used to analyze the data. Shapiro-Wilk test was used to test the normal distribution of the data. Since the data were not normally distributed, analyzes were performed by using non-parametric tests. Mann-Whitney U test was used to assess differences between groups and KruskalWallis H was used was used to assess differences among groups. The statistical significance level was set at p<.05. Bonferroni correction was applied where appropriate. As a result, it was found that there is a negative and moderate correlation between burnout and physical activity levels, and a positive and moderate correlation between emotional exhaustion and depersonalization. It was also found that 112 nurses were inactive and 53 nurses were in the minimally active category and these subjects covered 77.8% of the group. Physical functioning, a sub-dimension of SF-36, scores differed by BMI, gender, marital status, educational status and professional experience. Analysis of the participants burnout scale scores revealed that there are significant differences in burnout scores by marital status, BMI category, status of choosing the profession, year of experience and clinics. As a result of the study, it was found that the working conditions of the nurses were intense, their physical activity levels were not at the desired level, and the burnout and quality of life levels deteriorated as the year of experience was increased.