Trampolin ve mat zeminde uygulanan pliometrik egzersizlerin erkek bireylerde kas hasarı, dikey sıçrama ve denge üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırmanın amacı; trampolin ve mat zemin üzerinde uygulanan 8 haftalık pliometrik egzersiz programının dikey sıçrama ve dinamik denge performansı, kreatin kinaz (CK) enzim aktivitesi, serumda testosteron konsantrasyonları, serum kortizol seviyesi üzerine etkilerini incelemektir. Ayrıca bir diğer amacı ise, egzersiz periyodundan sonra 2 haftalık antrenmansızlığın sportif performans üzerine etkilerini incelemektir. Araştırmaya 18-25 yaş aralığında 42 erkek birey gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcılar rastgele [Trampolin Grubu (TG); n=15 ve Mat Zemin Grubu (MZG); n=15; Kontrol Grubu (KG); n=12] olarak 3 gruba ayrılmıştır. TG ve MZG 8 hafta süreyle, haftada 2 gün pliometrik egzersizler yaparken, KG yalnızca ısınma ve soğuma protokolünü gerçekleştirmiştir. Araştırmada egzersiz öncesi ve sonrası olmak üzere katılımcılara dikey sıçrama ve dinamik denge performans ölçümleri yapılmıştır. Farklı zeminlerde gerçekleştirilen pliometrik egzersizler neticesinde kas hasarını saptayabilmek için egzersizden hemen önce ve egzersizin 24, 48 ve 72 saat sonrasında, testosteron ve kortizol hormonu seviyelerindeki değişikleri incelemek için ise 8 haftalık egzersiz öncesi ve sonrası kan örnekleri alınmıştır. İstatistiksel analizlerde normal dağılım göstermeyen veya homojen olmayan verilerin gruplar arası karşılaştırılması için Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Normal dağılım gösteren ve homojen olan verilerin gruplar arası karşılaştırılmalarında ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testi ve çift yönlü varyans analizi (Two Way ANOVA) testi kullanılmıştır. İstatistiksel analiz sonuçlarına göre, uygulanan pliometrik egzersizler ardından oluşan kas hasarı düzeylerinde deney grupları arasında anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,0167). MZG ve TG dinamik denge performans değerlerinde anlamlı artışlar meydana gelirken (p<0,05), dikey sıçrama performans değerlerinde de anlamlı artışların olduğu bulunmuştur (p<0,01). Deney grupları arasında dikey sıçrama ön test ile antrenmansızlık performans değerlerinde TG lehine anlamlı fark saptanmış (p<0,01), dinamik denge performans değerlerinin tümünde TG değerlerinde anlamlı artış olduğu bulunmuştur (p<0,05). Kronik kortizol düzeylerinde gruplar arasında fark bulunmamıştır (p>0,05). TG ve KG kronik testosteron düzeylerinde anlamlı düşüşler belirlenmiş (p<0,05), MZG kronik testosteron düzeyinde ise anlamlı fark saptanmamıştır (p>0,05). Sonuç olarak, egzersiz gruplarının CK değerlerinde anlamlı bir farkın saptanmadığı, TG'nin dikey sıçrama ve dinamik denge performansı ve daha sonraki antrenmansızlık süreçlerindeki anlamlı pozitif sonuçları doğrultusunda, pliometrik egzersizlerde mini trampolin zeminin tercih edilebileceği söylenebilir.

The purpose of this study is to investigate the effects of an 8-week plyometric exercise program on a trampoline and mat surface on vertical jump and dynamic balance performance, creatine kinase (CK) enzyme activity, serum testosterone concentrations, and serum cortisol levels. In addition, another aim is to examine the effects of 2 weeks of detraining on sports performance after the exercise period. Forty-two men aged between 18-25 participated in the study voluntarily. Participants were randomized [Trampoline Group (TG); n=15 and Mat Floor Group (MFG); n=15; Control Group (CG); n=12] were divided into 3 groups. While TG and MFG performed plyometric exercises 2 days a week for 8 weeks, CG performed only the warm-up and cool-down protocol. In research, vertical jump and dynamic balance performance measurements were made to the participants before and after the exercise. Blood samples were taken just before and 24, 48 and 72 hours after the exercise in order to detect muscle damage as a result of plyometric exercises performed on different surfaces, and before and after 8 weeks of exercise to examine the changes in testosterone and cortisol hormone levels. The Kruskal-Wallis test was used to compare the non-normally distributed or non-homogeneous data between groups in statistical analysis. One-way analysis of variance (ANOVA) test and two-way analysis of variance (Two Way ANOVA) test were used in the comparison of normally distributed and homogeneous data between groups. According to the statistical analysis results, there was no significant difference between the experimental groups in the muscle damage levels after the applied plyometric exercises. (p>0,0167). While significant increases occurred in MZG and TG dynamic balance performance values (p<0,05), there were significant increases in vertical jump performance values (p<0,01). A significant difference was found between the experimental groups in favor of TG in the vertical jump pre-test and detraining performance values (p<0,01) and a significant increase in TG values was found in all dynamic balance performance values (p<0,05). There was no difference between the groups in chronic cortisol levels (p>0,05). Significant decreases were found in TG and CG chronic testosterone levels (p<0,05), while no significant difference was found in MZG chronic testosterone levels (p>0,05). As a result, there was no significant difference in the CK values of the exercise groups, and in line with the significant positive results of TG in the vertical jump and dynamic balance performance and the subsequent detraining processes, it can be said that the mini trampoline floor can be preferred in plyometric exercises.