Mesleki gelecek zaman beklentisinin bireysel çıktılar üzerine etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma

Abstract

Bu çalışmada gelecek zaman beklentisi kavramının mesleki yaşamdaki yansımalarının neler olacağı oraya konulmaya çalışılmıştır. Mesleki gelecek zaman beklentisi, bir kişinin gelecek zamanını iş bağlamında algılaması olarak tanımlanır. Mesleki gelecek zaman beklentisi, insanların mesleki geleceklerinde kalan zamanı ve ne kadar fırsat algıladıklarını yansıtmaktadır. Çalışanların mesleki gelecek zaman beklentilerinin yüksek olması kurumsal açıdan avantaj sağlarken, mesleki gelecek zaman beklentilerinin düşük olması durumunda ise kurumsal açıdan dezavantajlara yol açmaktadır. Yüksek mesleki gelecek zaman beklentisi örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı gibi istenen davranışları artırırken; olumsuz bir mesleki gelecek zaman algısı sinik çalışanlara, tükenmişliğe, yüksek personel devir hızına ve çalışanlarda işten ayrılma niyeti gibi istenmeyen davranışlara yol açmaktadır. Akademisyenler özelinde düşünüldüğünde ise eğitim süreçleri, kariyer basamakları arasındaki geçişin sübjektifliği, üniversitelerin ve üst kurumların kadro politika ve uygulamaları en alt kademede yer alan araştırma görevlilerinden en üst düzeyde yer alan kişilere kadar mesleki geleceğe ilişkin olumsuz algıların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Çalışma çerçevesinde mesleki gelecek zaman beklentisinin iş tatmini, duygusal bağlılık, tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda hazırlanan veri toplama aracı ile Fırat Üniversitesinde farklı unvanlarda görev yapmakta olan 449 akademisyenden veri elde edilmiştir. Toplanan verilerin güvenirlik ve geçerliliğini tespit edebilmek için içsel tutarlılık, tanımlayıcı istatistikler, keşifsel ve doğrulayıcı faktör analizlerinden faydalanılmıştır. Araştırma hipotezlerinin test edilmesi aşamasında ise yapısal eşitlik modelinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda mesleki gelecek zaman beklentisinin iş tatmini ve duygusal bağlılık üzerinde pozitif; tükenmişlik ve işten ayrılma niyeti üzerinde negatif etkileri olduğu ortaya konulmuştur.

In this study, it is tried to put what the reflections of the concept of future time perspective in occupational life will be. Occupational future time perspective is defined as a person's perception of future time in the context of work. Occupational future time perspective reflects how many opportunities and how much time people perceive in their occupational future. While the high occupational future time perspective of employees provide an organizational advantage, it causes organizational disadvantages in case of low occupational future time perspective. While high occupational future time perspective increases desired behaviors such as organizational commitment, organizational identification, job satisfaction and organizational citizenship behavior; a negative perception of occupational future time leads to cynical employees, burnout, high turnover rate and undesirable behaviors such as the intention to leave the job. When considered specifically for academicians, educational processes, the subjectivity of the transition between career steps, the staff policies and practices of universities and higher institutions lead to the emergence of negative perceptions about the occupational future from research assistants at the lowest level to the highest level. Within the framework of the study, the effects of occupational future time perspective on job satisfaction, affective commitment, burnout and turnover intention are tried to be revealed. Data were obtained from 449 academicians working in different titles at Fırat University through the data collection tool prepared in line with the purpose of the research. Internal consistency, descriptive statistics, exploratory and confirmatory factor analyzes were used to determine the reliability and validity of the collected data. During the testing of research hypotheses, the structural equation model was used. As a result of the analysis, occupational future time perspective has positive effect on job satisfaction and affective commitment; It has been shown to have negative effects on burnout and intention to quit.