Sahîhayn rivayetleri özelinde şirk meselesi

Abstract

Bu çalışma; Buhârî ve Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh adlı eserlerinde şirk konusunda tahrîc edilen rivayetlerin değerlendirilmesini kapsamaktadır. Çalışma; bir giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde konu ile alakalı kavramsal çerçeve bağlamında, tevhid, şirk, küfür, cahd/cühûd, nidd, misl, kizb, zulüm, nifâk, iftira ve küfrân kavramları ele alınmıştır. İlk bölümde, özellikle Buhârî'nin konuya dair bâb başlıklarında yer verdiği âyetler çerçevesinde Kur'ân-ı Kerîm'e göre şirk meselesi; itikâdî, toplumsal ve âhiret boyutları ile irdelenmiştir. İtikad ile ilgili hükümlerin tetkik edildiği kısımda, Allah'ın şirkten münezzeh oluşu ve şirkin zulmün bir çeşidi kabul edilmesi konuları; toplumsal boyutlu âyetlerde, müşriklerin özellikleri, Hz. Peygamber'in şirk koşmamak üzere biat alması ve müşriklerle savaş meseleleri; âhiretle ilgili âyetlerde ise şirkin bağışlanmayacak bir günah olması, amelleri boşa çıkarması, azap sebebi kabul edilmesi ve şefaate engel oluşu meseleleri tetkik edilmiştir. İkinci bölümde ise Sahîhayn rivayetleri özelinde şirk meselesi yine itikad, ibadet ve toplumsal olmak üzere üç boyutlu incelemeye tabi tutulmuştur. İtikad ile ilgili haberlerde, şirkin en büyük günah oluşu, itikâdî nifak meselesi, Ehl-i kitabın müşrik olarak nitelenmesi ve müşrikler tarafından Allah'a denk kabul edilen varlıklar konuları; ibadetle ilgili rivayetlerin işlendiği kısımda, müşriklerin yaptıkları ibadetler; toplumsal boyutlu hadislerde ise dönemin özellikleri, müslümanlara karşı tutumları, müslümanların müşriklerle ilişkileri ve müşriklerle savaş meseleleri etraflı bir şekilde incelenmiştir.

This work includes the evaluation of the riwayas in which "takhrij" is made on the subject of shirk (Polytheism) in the works of Bukhari and Muslim called al-Jâmi' asSahîh. The study consists of an introduction, two parts and a conclusion. In the introduction, the concepts of tawhid, shirk, kufr, jahd / huhûd, nidl, misl, kizb, zulm, nifâq, iftirâ' and kufrân are discussed in the context of the conceptual framework related to the subject. In the first part, the issue of shirk according to the Quran is examined with its religious, social and hereafter dimensions especially within the framework of the verses that Bukhari has included in the chapters on the subject. In the section where the provisions regarding creed are examined, the issues of Allah being free from shirk and shirk's being accepted a form of zulm (cruelty) are discussed. In the socially dimensioned verses, the characteristics of the mushriks (polytheists), the Prophet's taking allegiance and war with the mushriks are examined. In the verses related to the hereafter, the issues that shirk is an unforgivable sin, its negation of good deeds, its acceptance as a reason for torment and its obstacle to intercession are scrutinized. In the second part, the issue of shirk, specific to the Sahîhayn narrations, has been subjected to a three-dimensional analysis, again including belief, worship and social. In the reports about creed, the issues of shirk's being the greatest sin, the issue of nifaq, the characterization of the people of the book as mushriks and the beings accepted as equal to Allah by the mushriks are analyzed. In addition, in this part where traditions about worship are covered, the worship of the mushriks, the characteristics of the epoch in social-dimensional hadiths, their attitudes towards Muslims, the relations of Muslims with the mushriks, and the issues of war with the mushriks are examined in detail.