Son dönem böbrek yetmezliği nedeni ile diyaliz tedavisi alan hastalarda selenyum düzeyi ve kognitif fonksiyonlar arasındaki ilişki

Abstract

Amaç: Kronik böbrek hastalarının (KBH) %16-38'inde geliştiği bildirilen kognitif fonksiyonlarda bozulmanın morbidite ve mortaliteyi artırıcı bir faktör olduğu bilinmektedir. Selenyumun antioksidan etkiyle serbest radikallerin neden olduğu nöronal hasarı önleyerek kognitif bozulmayı engelleyici etki gösterdiği bilinmektedir. Bu çalışmada KBH olanlarda serum selenyum düzeyinin kognitif fonksiyon bozukluğu ve depresyon ile ilişkisi araştırılmıştır. Gereç ve yöntem: Bu klinik kesitsel çalışmaya 20-65 yaş arasında toplam 100 katılımcı [hemodiyaliz tedavisi uygulanan (HD) (n=25), sürekli periton diyaliz tedavisi uygulanan (PD) (n=25), evre 3-4 KBH (n=25), KBH olmayan kontrol grubu (n=25) katılımcı] dahil edildi. Kognitif fonksiyonları değerlendirmek için Standardize Mini Mental Test (sMMT), depresyon varlığının tespiti için ise Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) uygulandı. Eş zamanlı, serum selenyum düzeyi ölçümleri için kan örnekleri alındı. Bulgular: KBH olan hastaların (n=75) %16'sında, diyaliz tedavisi uygulanan hastaların (n=50) %30'unda ve KBH olmayan kontrol grubunun %4'ünde kognitif fonksiyon bozukluğu tespit edilmiştir. HD hastalarının %44'ünde, PD hastalarının %50'sinde, evre 3-4 KBH hastalarının %40'ında ve kontrol grubunun %16'sında orta veya şiddetli depresyon saptanmıştır. KBH olmayan kontrol grubunda sMMT puanları diğer gruplara göre anlamlı olarak daha yüksek iken (sırasıyla, P<0,001, P<0,001, P<0,001), BDÖ skoru daha düşüktür (P=0,003). Post-hoc test analizlerinde serum selenyum düzeyleri; diyaliz uygulanmayan KBH'lılar ve kontrollerde, HD ve PD gruplarından anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (sırasıyla, P=0,001, P<0,001, P<0,001, P<0,001). Serum selenyum düzeyi ile sMMT skorları arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı korelasyon saptanmıştır (r=0,299; P=0,003). Serum selenyum düzeyi ile BDÖ skorları arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır (r=-0,301; P=0,002). Sonuç: KBH hastalarında özellikle diyaliz hastalarında kognitif bozulma ve depresyon sık görülmektedir. Bulgularımız bu hasta popülasyonunda serum selenyum eksikliğinin hem kognitif bozulma hem de depresyon üzerine katkısı olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, bulgularımız daha kapsamlı araştırmalar ile desteklenmelidir.

Aim: It is known that impairment in cognitive functions, which is reported to develop in 16-38% of those with chronic kidney disease (CKD), is a factor that increases morbidity and mortality. It is known that selenium inhibits cognitive impairment by preventing neuronal damage caused by free radicals with its antioxidant effect. In this study, the relationship of serum selenium level with cognitive dysfunction and depression in CKD patients was investigated. Materials and Methods: In this clinical cross-sectional study, a total of 100 participants between the ages of 20-65 [Hemodialysis treatment (HD) (n=25), peritoneal dialysis (PD) treatment (n=25), stage 3-4 CKD (n=25), control group without CKD (n=25) participants] were included. Standardized Mini Mental Test (sMMT) was used to evaluate cognitive functions and Beck Depression Inventory (BDI) was used to detect the presence of depression. Simultaneously, blood samples were taken for serum selenium level measurements. Results: In our study cognitive dysfunction was detected in 16% of the patients with CKD (n=75), 30% of the dialysis patients (n=50) and 4% of the control group without CKD. Moderate or severe depression was found in 44% of HD patients, 50% of PD patients, 40% of stage 3-4 CKD patients and 16% of the control group without CKD. In the group without CKD, sMMT scores were significantly higher than the other groups (P<0.001, P<0.001, P<0.001, respectively), while the BDI score was lower (P=0.003). In post-hoc test analyzes, serum selenium level was found to be significantly higher than HD and PD groups in patients non-dialysis CKD and controls (respectively, P=0.001, P<0.001, P<0.001, P<0.001). Conclusion: Cognitive impairment and depression are common in CKD patients, especially in dialysis patients. Our findings suggest that serum selenium deficiency may contribute to both cognitive impairment and depression in this patient population. However, our findings should be supported by more extensive research.