Kıbrıs Hala Sultan Tekkesi şeyhleri üzerine bir araştırma (1570-1878)

Abstract

Hz. Peygamberin sütannesinin kardeşi Ümmül Harâm bint-i Milhan el-Ensâriyye’nin türbesi Kıbrıs’ın Larnaka kentindedir. Genellikle kabul edildiğine göre Müslümanların Kıbrıs’a yaptığı ilk sefere katılmış ve Kıbrıs’ı fethetmek için M. 649 yılı ilkbaharında kocası Ubada ibn-as-Samit ile birlikte Suriye’den ayrılmıştır. Ordu Kıbrıs’a çıktığı zaman bindiği katırdan düşerek gömülü olduğu yerde vefat etmiştir. Osmanlıların Kıbrıs’ı fethinin ardından, mezarının bulunduğu yere ayrı bir önem verilmiş, bazı mülkler onun türbesi için vakfedilmiş ve türbenin muhafazası için türbedarlar tayin edilmiştir. Söz konusu türbenin Osmanlı öncesi dönemde inşa edilip edilmediği kesin olarak bilinmese de türbenin ve türbedarların Osmanlı döneminde ve 17. yüzyılın ilk yıllarından itibaren var olduğu anlaşılmaktadır. Kıbrıs Türklerinin “Hala Sultan Tekkesi” olarak andığı türbe bugün de varlığını ve kutsallığını sürdürmektedir. Bununla birlikte Osmanlı döneminde Hala Sultan Tekkesinin şeyhleri hakkında yapılmış kapsamlı bir araştırma bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışmanın amacı, adanın Osmanlı yönetiminde bulunduğu dönemde (1570-1878) türbede/tekkede görev yapan şeyhleri tespit etmek ve tekkenin/türbenin tarihinin aydınlatılmasına katkıda bulunmaktır. Vakıfl ar Genel Müdürlüğü Arşivi ile Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgeleri ve Kıbrıs Şer’iye Sicilleri bu çalışmanın temel kaynakları olacaktır.

The tomb of Umm Haram bint Milhan, a lady of the kin of Mohammad, is in Lamaca, near the Salt Lake. Generally, it is considered that she took part in the first military expedition of Cyprus by the Muslim and in the spring of A.D. 649 left Syria with her husband Ubada ibn as-Samit, for the conquest of Cyprus. When the army landed in Cyprus she died by a fall from her mule on the spot where she is buried. Having conquered Cyprus, the Ottomans attached importance to her tomb and some properties were allocated for her tomb as vaqfs and Tiirbedars were appointed to protect her tomb. Even though the aforementioned tomb has not been known exacdy whether it was built before the Ottomans, it is understood that the tomb and its protectors {tiirbedars) were existing in the first years of the 17th century and onwards. Although the tomb was important for the Turkish Cypriots called her "Hala Sultan Tekke" and nominated tiirbedars, it has not been made a comprehensive research to reveal its Tiirbedars under the Ottoman Rule (1570-1878). Therefore, the aim of this study is to unearth its Tiirbedars or seyhs and make a contribution its history during the period under question. © 2015 Korean Technical Assoc. of the Pulp and Paper Industry. All rights reserved.