Tarihsel ve Mekânsal Bağlam ile Genellik ve Kapsamlılık Arasında Kur’an Metni

Abstract

Bu makalede araştırmacı, hicretten önce inen ve bazı belirgin sorunlara çözüm sunan Mekkî ayetler ile belirli bir sebeb-i nüzul çerçevesinde inen ayetleri konu edinmektedir. Ancak hicretten sonraki süreçte Hz. Peygamber (sav), Sahabe, tabiûn ve alimler bu ayetlerin kapsayıcı ifadelerinden yola çıkarak genel ve kapsayıcı manalar ve hükümler çıkarmışlardır. Ancak sonradan çıkarılan bu hükümlerin nüzul sebebi ile ilgisi bulunmamaktadır. Yazarın amacı, şer’i nasların kapsayıcı olduğunu ispatlamak ve bu nasları, -başka bir nassa veya icmaya aykırı olmadan- her dönemde vakıaya uygun düşecek şekilde lafızlarının farklı anlamlara delaletini sınırlayacak her şeyden soyutlamaktır. Kur’an Allah’ın mu’cizevi kelamıdır. Kur’an’ın ifadeleri sınırlı olsa da Mekke’de ya da Medine’de peygambere (sav) inerek her iki toplumun gerçekliğine uygun bir şekilde sorunlarını çözen nasların ifade ettiği manalar, tüm zamanlar ve mekânlardaki olaylara ve olgulara mutabakat arz edici ve kapsayıcıdır.Mekkî ve Medenî ayetler, Nüzul sebepleri ve diğer tarihsel veriler, tefsiri sınırlandıran hususlar olmayıp bilakis tefsiri geliştiren ve ona geniş ve derin boyutlar kazandıran faktörlerdir. Bu durum ahkâm ayetlerinin belirli bir sayıyla sınırlandırılamayacağının da göstergesidir. Dolayısıyla Kur’an her bir ayetinin hukuki bir hükme kaynaklık etmesi mümkünüdür.