Vergilemenin Mükellefler Üzerindeki Psikolojik Etkileri: Vergiden Kaçınma ve Vergi Kaçırma Üzerine Bir Alan Araştırması

Abstract

Vergileme ekonomik olduğu kadar psikolojik ve sosyolojik bir kavramdır. Vergi mükelleflerinin vergi ödemeye katlanma durumlarına göre vergi psikolojisi, bireyden bireye farklılık göstermektedir. Vergi psikolojisinin yarattığı olumsuz etkilerinin başında, vergi mükelleflerinin vergi yükümlülüklerini yerine getirmemesinden kaynaklanan vergi kayıp ve kaçağı olgusu gelmektedir. Vergilerin etkin bir araç olabilmeleri için vergi mükelleflerinin oluşturacağı kayıp ve kaçakların mümkün mertebe düşük olması gerekmektedir. Bu çalışma, Çorum ili genelinde vergi mükelleflerinin, vergi kayıp kaçaklarının oluşmasında etken olan değerleri tespit amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmada mükelleflerle yüz yüze görüşme yöntemiyle elde edilen bulgulara yer verilmiştir. Yapılan analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre; vergi mükelleflerini vergi kaçırma ve vergiden kaçınma davranışlarına sevk eden ana etkenin vergi oranlarındaki artışa bağlı olarak artan vergi yükleri olduğunu ifade edebiliriz. Ayrıca, vergi yükü haricinde vergi denetimlerinin ve cezalarının yetersizliğinin mükellefleri vergi kayıp ve kaçaklarına yönlendirdiğini gerçeği de çalışma sonucunda elde edilen bulgulardan diğeridir. Analiz sonucunda ulaşılan veriler literatürü destekler mahiyettedir.

Taxation is a psychological and sociological concept as well as being an economic one. Tax psychology differs by the individual, according to taxpayers’ affordability to pay tax. The primary adverse effect caused by tax psychology is the fact of tax losses and evasions arisen from the failure of taxpayers to meet their tax liabilities. In order to benefit from taxes effectively, tax losses and evasions of taxpayers should be as minimum as possible. This study was conducted across Corum province to identify the factors, effective in the occurrence of tax losses and evasions of taxpayers. The study findings were achieved by face to face meeting with taxpayers. According to the results of the analysis; the main factor driving taxpayers to tax evasion and tax avoidance behavior is the increased tax burden due to the increase in tax rates. In addition, the fact that tax audits and penalties, other than tax burden, lead to taxpayers' tax losses and fugitives due to insufficiency are the other findings obtained from the study. The data obtained from the analysis support the literature.