Çölyak hastalığı tanısı alan çocuklarda kemik mineral yoğunluğu ve kemik metabolizması belirteçlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Çölyak hastalığında kalsiyum ve D vitamini eksikliğine bağlı metabolik kemik hastalığı en sık ekstraintestinal semptomlardan biridir. Bu çalışmada, çölyak hastalığı olan çocuklarda tanı esnasında kemik mineral yoğunluğunun değerlendirilmesi ve kemik mineral metabolizmasıyla ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya hastanemiz çocuk gastroenteroloji bölümünde Aralık 2015-Aralık 2019 tarihleri arasında çölyak hastalığı tanısı alan 43 çocuk hasta alındı. Retrospektif olarak hastaların klinik, antropometrik, patolojik ve laboratuar özellikleri [kalsiyum, fosfor, alkalenfosfataz (ALP), parathormon (PTH), 25-OH vitamin D düzeyleri] incelendi. Tanıda Dual Energy X-Ray Absorptiometry (DEXA) yöntemi ile ölçülmüş olan lumbal (L1-L4) kemik mineral yoğunluğu düzeyleri değerlendirilerek kronolojik yaşa ve boy yaşına göre Z-skorları hesaplandı. Bulgular: Ortalama yaşları 9,9±4,8 (2,5-17,7) yıl olan 43 hastanın (34 kız/9 erkek) verileri değerlendirildi. %30,2’si (n=13) 0-6 yaş, %30,2’si (n=13) 7-11 yaş aralığında ve % 39,5’i (n=17) 11 yaş üzerindeydi. Yaşa göre KMY Z-skoru -0,83±1,1 (-3,6- 1,6), boy yaşına göre KMY Z-skoru -0,18±1,1 (-3,6-1,8) saptandı. Hastaların %51,2’sinde (n=22) yaşa göre KMY Z-skoru>-1, %34,9’unda (n=15) -1 ve -2 arasında ve %14’ünde (n=6) <-2 saptandı. Yaşa göre KMY Z-skorunun<-2 olma oranı 11 yaştan büyük çocuklarda anlamı olarak yüksekti (p<0,001). Hastaların KMY Z-skorları ile serum D vitamini, kalsiyum, fosfor, ALP ve PTH düzeyleri arasında ilişki saptanmadı (p>0,050). Sonuç: Çölyak hastalarında tanı yaşının gecikmesi kemik mineral yoğunluğunu olumsuz etkilemektedir. Erken yaşta tanı konulması kemik mineral kaybını engeller ve osteopeni/osteoporoz gelişmiş olan hastalarda tedavi olanağı sağlayarak morbiditeyi azaltır.

Aim: Metabolic bone disordersduetocalsiumand vitamin D deficiencyareone of themostfrequentextraintestinalsymptoms in Celiacdisease. In this study it is aimed toevaluate bone mineral density in patients with Celiacdisease duringdiagnose and evaluatethe factors related to bone mineral metabolism. Material and ethods: The study included 43 children diagnosed as Celiacdisease between December 2015 and December 2019. Clinical, anthropometric, pathological and laboratory (calsiyum, phosphor, alkalenphosphataz (ALP), parathormon (PTH), 25OHvitamin D levels) properties of patients were detected retrospectively. Lumbal (L1-L4) bone mineral densityleve lsmeasuredvia DEXA (Dual Energy X-Ray Absorptiometry) were evaluatedand Z scoresduetocronologicalageandheightagewerecalculated. Results: Meanage of 43 patients (34 girl/9 boys) was 9.9±4.8 (2.5-17.7) years. 30.2% (n=13) was 0-6 years old, 30.2% (n=13) was 7-11 years and 39.5% (n=17) wasover 11 years. BMD Z scoreduetochronologicalage was -0.83±1.1 (-3.6-1.6) and -0.18±1.1 (-3.6-1.8) duetoheight age. BMD Z scoresduetochronologicalagewas>-1 in 51.2% of thepatients (n=22), between -1 and -2 in 34.9% (n=15) and<-2 in 14% (n=6). BMD Z scoresduetochronologicalage<-2 in over 11 age was statistically high (p<0.001). No relation between BMD Z scoresandplasma vitamin D, Ca, P, ALP and PTH levels (p>0.050). Conclusion: Delayed diagnoseageseffects bone mineral densitynegatively in Celiacdisease. Diagnose in earlyagesdecreases bone mineral leakanddecreasesmorbidity in patients with osteopeniandosteoporosisviatreatmentposibilities.