Osmanlı Bilimsel/Entelektüel Alanının Özerkleşmesi Yolunda Bir Çaba: Bilgi Mecmuası (1913-1914)

Abstract

Osmanlı bilim dergiciliği 19. yüzyılın ikinci yarısında başlamış olsa da bilim dergiciliğindeki gerçek anlamda artış, tıpkı her türden yayında olduğu gibi II. Meşrutiyet Dönemi’nde yaşanmıştır. Kültürel üretimdeki bu patlama, gazetelerin artan tirajlarını beraberinde getirmiş bu da gazetecilerin mali anlamda bürokrasiden bağımsızlaşmasının önünü açmıştır. Bu gelişmenin sonucunda gazetecilik, bürokrasiden özerkleşmiştir. Gazeteciliğin bağımsızlığını takiben bilimsel alanın gazetecilik alanından özerkleşme süreci başlamıştır.Bu anlamda, Bilgi Mecmuası, bilimsel/entelektüel alanın özerkliğini gazetecilik alanından kazanmak için çabalayan ilk bilimsel dergidir. Mecmua’nın önemi; bilimindeğerini, bilimde uzmanlaşmayı, bilimsel metodolojiyi ve bilim için bilim ilkelerini savunmasının yanı sıra bunları yerleştirmek için çabalayan ilk dergi olmasından kaynaklanmaktadır. Başka bir deyişle Bilgi Mecmuası, dönemin siyasi gündeminden olabildiğince uzak durarak ve bilimde uzmanlaşma, bilimsel metodoloji ve bilim içinbilim ilkelerinde ısrar ederek bilimsel/entelektüel alanın özerkleşmesi için gereken çok önemli ilk iki adımı atma çabasını göstermiştir.

Although Ottoman science journalism initiated after the second half of the 19th century, like in all kinds of publication, the real increase took place just after the proclamation of the Second Constitutional Era. This rise in cultural production brought with it the increasing circulation of newspapers that paved the way for journalists to become financially independent from the bureaucracy and eventually autonomous. Subsequently, the scientific/intellectual field gained its independence from journalism. In this sense, the Bilgi Mecmuası is the first scientific journal to strive to gain the autonomy of the scientific/intellectual field from the field of journalism. The importance of Bilgi Mecmuası was that it was the first journal to strive to defend the value of science, the scientific specialization and methodology and the principles of science and endeavored to disseminate them. In other words, the Bilgi Mecmuası kept far away from the political agenda of the period and insisted on the scientific specialization and methodology and scientific principles, both very important first steps towards the autonomy of the scientific/intellectual field.