Nigâr Hanım’ın “Feryâd” Adlı Gazeline Yazılan Nazireler

Abstract

Nazirecilik, Klasik Türk edebiyatının ilk dönemlerinden itibaren görülen bir gelenektir. Şairler, beğendikleri bir şiirle aynı vezin, kafiye/redif ve edada şiir söyleyerek bazen daha iyisini yazma iddialarını ortaya koymuşlar, bazen üstad şairlere olan beğenilerini göstermişler, bazen de nazirenin hazır kalıplarından yararlanmışlardır. Nazire geleneği, Tanzimatla başlayan yenileşme döneminde de devam etmiş, Encümen-i Şuara şairleri, Klasik edebiyatın üstad şairlerine nazireler yazmayı sürdürmüşlerdir. Çok yönlü bir eğitim alarak Doğu ve Batı kültürlerine hâkim olan ve küçük yaştan itibaren şiir yazan Nigâr Hanım’ın ilk şiir kitabı Efsûs 1887’de yayımlanınca Hayret Efendi, kitaba yönelik takdirlerini içeren iki yazı yazar. Bu yazıların ilkinde Efsûs’ta yer alan “Feryâd” adlı gazele de yer vermiştir. Övgü dolu bu yazılardan sonra Nigâr Hanım’ın gazellerine özellikle de “Feryâd”a çok sayıda nazire yazılarak gazeteye gönderilir. Bu çalışmada, Saadet gazetesinde 1303 yılı içinde yayımlanan Nüzhet, Mehmed Esad, Muzaffer, N. Cevâd, Hıfzî, İsmail Safâ ve Muallim Feyzî’ye ait bu nazirelerin yazı çevrimi yapılmış ve nazireler Klasik Türk edebiyatındaki nazirecilik geleneği bağlamında değerlendirilmiştir.

Nazire is a tradition (based on imitating poems) seen in the early period of Classical Turkish literature. In the renewal period also, which began with Tanzimat, nazire tradition continued and the poets of Encümen-i Şuara has lasted writing nazires to Classical literature master poets. The first poetry book of Nigâr Hanım, who has a versatile education and who has a command of East and Western cultures and wrote poems from a young age; when Efsûs is published in 1887, Hayret Efendi writes two articles about his appreciation about her book. In the first of these writings, he has also given place to the gazelle named “Feryâd (Scream)” which is in Efsûs. After these glorious writings, the writings about Nigâr Hanım’s gazelles were sent to the newspaper, especially to gazelle named “Feryâd”, with a large number of nazires. In this study, these nazires belonging to Nüzhet, Mehmed Esad, Muzaffer, N. Cevâd, Hıfzî, İsmail Safâ and Muallim Feyzî, which were published in Saadet newspaper in 1303 and the nazires were evaluated in the context of the tradition of nazire in Classical Turkish Literature