Orta ölçekli bir organize sanayi bölgesinin kaynaklı imalat işlerinde iş sağlığı ve güvenliği analizi

Abstract

Kaynak, ülkemizde ve dünya çapında gelişen sanayileşme ile tüketimi artan metal eşya ve araç gereçlerin üretimi, tamiri, parçalanması, birleştirilmesi vs. aşamalarında sıklıkla başvurulan bir imalat yöntemidir. Kullanımı bu kadar çok tercih edilen bir imalat işlemini gerçekleştiren çok sayıda çalışan bulunmaktadır. İnsan faktörünün etkili olduğu her yerde olduğu gibi kaynaklı imalat yapılan yerlerde de çeşitli iş kazaları ve meslek hastalıkları ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle kaynaklı imalat sektöründe iş sağlığı ve güvenliği konusunun incelenmesi ve iş kazaları ve meslek hastalıklarını ortadan kaldıracak veya azaltacak önlemlerin belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, kaynaklı imalat işlerinde meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıklarına neden olan faktörlerin neler olduğunu ve bunlara karşı alınabilecek önlemleri tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışanların yaş, eğitim, tecrübe, medeni durum gibi genel demografik özelliklerini, geçirdikleri iş kazaları ve meslek hastalıkları durumlarını, bunların türlerini ve nedenlerini, bunlardan nasıl etkilendiklerini, iş kazaları ve meslek hastalıklarını önlemek için gerekli iş güvenliği bilgilerine sahip olma ve uygulama durumlarını belirlemek için kaynaklı imalat işlerinin de yapıldığı orta ölçekli bir organize sanayi bölgesinde rastgele seçilmiş olan kaynaklı imalat çalışanlarına bir anket uygulanmıştır. Tezin ilk bölümlerinde kaynak işlemi, kaynak çeşitleri, kaynaklı imalat işlerindeki tehlikeler ve riskler, bunlara karşı alınabilecek önlemler, kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımlar detaylı olarak anlatılmıştır. Ayrıca kaynaklı imalat işlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunun incelendiği çalışmalara yer verilmiştir. Anket çalışmalarında, kaynak çalışanlarına uygulanan anketin IBM SPSS İSTATİSTİK 20,0 programında analizi yapılmış ve bu analizden elde edilmiş olan veriler karşılaştırmalar yapılarak yorumlanmıştır. Anket sonuçlarına göre, anket uygulanan kaynak çalışanlarının yaklaşık yarısının iş kazası geçirdiği, yaklaşık üçte birinin de meslek hastalığına yakalandığı görülmüştür. Kaynak ve iş sağlığı güvenliği eğitimi alanlarda iş kazası oranının daha düşük olduğu belirlenmiştir. Kişisel koruyucu donanımların tam olarak kullanımı istenilen seviyelerde değildir. Meslek hastalıkları olarak en çok bel-boyun fıtıkları, işitme ve göz hastalıkları öne çıkmaktadır. Uzun süreli kaynak işleri ve ergonomik olmayan çalışma şartları bel ve boyun rahatsızlıklarının nedenleri olarak belirlenmiştir. Risk değerlendirmesi konusunda bilgi sahibi olan kaynak çalışanlarının oranı düşük seviyelerdedir.

Welding is the production, repair, disassembly, assembly, etc. of metal goods and tools, the consumption of which is increasing with the developing industrialization in our country and around the world. It is a manufacturing method that is frequently used in stages. There are many employees who carry out a manufacturing process, the use of which is so preferred. As in every place where the human factor is effective, various work accidents and occupational diseases occur in places where welded manufacturing is carried out. For this reason, it is necessary to examine the issue of occupational health and safety in the welded manufacturing sector and to determine the measures to eliminate or reduce work accidents and occupational diseases. In this study, it is aimed to determine the factors that cause work accidents and occupational diseases in welded manufacturing works and the measures that can be taken against them. To determine the general demographic characteristics of the employees such as age, education, experience, marital status, the status of work accidents and occupational diseases, the types and causes of these, how they are affected, the status of having and applying the necessary occupational safety information to prevent work accidents and occupational diseases. A questionnaire was applied to randomly selected welded manufacturing workers in a medium-sized organized industrial zone where manufacturing works are also carried out. In the first chapters of the thesis, welding process, welding types, hazards and risks in welded manufacturing, precautions that can be taken against them, personal protective equipment to be used are explained in detail. In addition, studies examining the issue of occupational health and safety in welded manufacturing works are included. In the survey studies, the survey applied to the resource workers was analyzed in the IBM SPSS STATS 20.0 program and the data obtained from this analysis were interpreted by making comparisons. According to the results of the survey, it was seen that about half of the surveyed resource workers had a work accident, and about one third of them had an occupational disease. It has been determined that the occupational accident rate is lower in those who receive welding and occupational health and safety training. The full use of personal protective equipment is not at the desired level. As occupational diseases, waist-neck hernias, hearing and eye diseases are the most prominent ones. Long-term welding works and non-ergonomic working conditions were determined as the causes of low back and neck disorders. The rate of resource workers who are knowledgeable about risk assessment is at low levels.