Yükseköğretim kurumlarında toplam kalite yönetimi uygulamalarının kurumsal performans üzerine etkisi

Abstract

Son birkaç on yıldır yükseköğretim kurumları, öğrenci taleplerindeki artış, finansman sıkıntısı, mezunların kalitesinin düşmesi, nitelikli personel eksikliği ve üniversiteler arasında artan rekabetten kaynaklanan birçok baskı ve zorlukla karşı karşıya kalmıştır. Bu değişimlerle mücadele etmek amacıyla yükseköğretim kurumlarının toplam kalite yönetimi yaklaşımını bir yönetim aracı olarak benimsendiği görülmektedir. Türk Yükseköğretim Kurumu'nda, yükseköğretim kurumlarında verimlilik ve kaliteyi artırmak, rekabet gücünü geliştirmek amacıyla çeşitli düzenlemeler yapmıştır. Bu çalışma, yükseköğretim kurumlarında toplam kalite uygulamalarının kurumsal performansa etkisi incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye'de bir kamu üniversitesinde toplam kalite yönetimi uygulamaları ve kurumsal performans arasındaki ilişkiyi inceleyen ampirik bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin elde edildiği Hitit Üniversitesi'nde Birim Kalite Komisyonu'nda başkan veya üye olarak görev yapan akademik ve idari personel ile anket uygulaması yapılmıştır. Verilerin analiz edilmesi sonrasında elde edilen bulgular, toplam kalite yönetiminin kurumsal performans üzerinde önemli ve olumlu etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, toplam kalite yönetimi kritik bileşenlerinin (liderlik, vizyon, ölçme ve değerlendirme, süreç kontrolü ve iyileştirme, program tasarımı, çalışan katılımı, tanıma ve ödül, eğitim ve öğretim, öğrenci odaklılık ve diğer paydaşların odak noktası) kurumsal performansı pozitif yönlü olarak etkilediği görülmüştür. Kurumsal performansı en yüksek düzeyde etkileyen toplam kalite yönetimi bileşeni ise "vizyon" dur. Bunu sırasıyla "eğitim ve öğretim" bileşeni ile "süreç kontrolü ve iyileştirme" bileşeni izlemektedir.