İslam ceza hukukunda para cezası ve Osmanlı uygulaması

Abstract

İslam ceza hukukunda suçlu için çeşitli cezalar öngörülmüştür. Bu cezaların bazıları Şari' (Allah) tarafından belirlenmiş olmakla beraber pek çok ceza ve uygulaması ise Kur'an ve sünnette kesin bir şekilde açıklanmamıştır. Bu durumun başlıca sebepleri zamanın geçmesi ile maslahatlarda ve mefsedetlerdeki değişimler ve Yüce Allah'ın suç ve cezalarla ilgili bırakmış olduğu bilinçli boşluklardır. Yüce Allah tarafından bırakılan bu bilinçli boşluklar İslam hukuk tarihinde devlet başkanları veya hakimler tarafından belirlenen çeşitli kanun ve nizamnameler çerçevesinde doldurulmaktadır. İslam ceza hukukunda devlet başkanı tarafından belirlenen suç ve cezalar için "ta'zir" kavramı kullanılmaktadır. Elinizdeki çalışmada biz ta'zir cezalarından sayılan para cezaları üzerinde durmaya çalıştık. Para cezalarının klasik dönemde ve Osmanlı döneminde uygulanması çeşitli farklılıklar arz etmektedir. Bazı fıkıh âlimleri para cezalarının İslam hukukunda meşruiyet kaynağının Kur'an ve sünnet olduğunu kabul etmekle birlikte; Ebu Hanife, Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî ve çoğu Hanefî fakihi para cezalarını meşru olarak kabul etmemişlerdir. Bunun yanı sıra Ebu Yusuf gibi bazı Hanefî âlimleri, çeşitli Malikî ve Hanbelî âlimleri mali cezaların ve bu arada para cezasının İslam hukukunda uygulanabileceğini savunmuşlardır. Osmanlı devleti ceza uygulamasında ise para cezaları büyük önem arz etmiş ve pek çok suçta cezai yaptırım olarak kabul edilmiştir. Elinizdeki çalışmada bunun örnekleri kanunnameler üzerinden incelenerek değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Anahtar Kavramlar: Para cezası, Cürüm, Ta'zir bi'l mal, Garâmet

Various punishments are prescribed for the guilty in Islamic criminal law. However some of these punishments are determined by Allah, apart from these, many punishment sand their implementations are not stated in the Qur'an and Sunnah. Main reasons for this situation are the changes in duties and concepts as the time went by and the conscious gaps left by Almight Allah regarding crimes and punishments. These conscious gaps left by Almighty Allah are filled within the framelaw of various laws and regulations determined by the heads of state or judges in the history of Islamic jurisprudence. In Islamic criminal law, the concept of "ta'zir" is used for crimes and punishments determined by the head of state. In your study, we tried to focus on the fines that are considered among the ta'zir penalties. Imposing fines in the classical period and in the Ottoman period varies differences. Although some fiqh scholars accept that fines are the source of legitimacy in Islamic law, the Qur'an and the Sunnah; Abu Hanifa, Muhammad b. Hasan ash-Shaybani and most Hanafi fiqh scholars did not accept the fines as legitimate. In addition, some Hanafi scholars such as Abu Yusuf, various Maliki and Hanbali scholars have argued that financial penalties and, by the meanwhile, fines can be applied in Islamic law. Fines had great importance in imposing punishments in Ottoman Empire and were considered as a criminal sanction for many crimes. In the study you have, examples of this have been examined and evaluated through the laws. Key Terms: Fine, Crime, Ta'zîr bi'l mal, Garamet