Şah Velî Ayıntâbî’nin Atvâr-ı Seb‘a Risalesi (metin-tahlil)

Abstract

Şah Velî Ayıntâbî (ö. 17 Şaban 1013/8 Ocak 1605), 16. yüzyılın önemli bir kısmı ve 17. yüzyılın başını kapsayan dönemde yaşamış mutasavvıf bir şair ve yazardır. Kendisi bir Halveti şeyhi olan Ayıntâbî, müridlerini irşad etmek için eserler yazmıştır. Tezimizin esas konusunu oluşturan bu risalesini de yine müridlerinin çıktıkları manevi yolculuk sırasında aşacakları nefis mertebelerini anlatıp onlara rehberlik etmek için kaleme almıştır. Biz de çalışmamızda Ayıntâbî’nin hayatı, ailesi, eserleri, Atvâr-ı Seb‘a risalesinden yola çıkarak nefis mertebeleri hakkındaki görüşleri ve Halvetilik hakkında bilgi vermeye çalıştık. Ayıntâbî bu risalesinde nefis mertebelerini yedi tavır halinde ele almış, her mertebeyi ilgili ayet, hadis ve bazı eski dönem sufilerin sözleri ile desteklemiştir. Ayıntâbî ayrıca yedi mertebeyi anlattıktan sonra risalesini bitirmeyip müridlerine bilgi vermek için farklı konularla eserine devam etmiştir. Bu özelliği eseri diğer atvâr-ı seb‘a risalelerinden farklı kılmaktadır. Tezimiz bir giriş ve üç bölüm olmak üzere toplam dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Şah Velî’nin mensubu olduğu Halvetiyye Tarîkatının tasavvuf tarihindeki yerinden kısaca bahsettik. Birinci bölümde Ayıntâbî’nin hayatı, ailesi, şeyhleri, menkıbeleri, edebi şahsiyeti ve eserlerini ele aldık. İkinci bölümde “atvâr-ı seb‘a” kavramının tasavvuftaki yerine değindik. Üçüncü ve son bölümde ise çeviri-yazım metine yer verdik.

Sheikh Veli Ayıntabi, (d. 17 Shaban 1013/8 January 1605) who lived in the important part of 16th century and at the beginning of 17th century, was a mystic poet and writer. Ayıntabi, who was a Khalwatiyya sheikh, wrote his works to educate his students. And also he wrote this booklet, which is the main subject of our thesis, to describe the levels of nafs that his followers will go beyond during their spiritual journey and to guide them. In our thesis we tried to give information about Ayıntabi’s life, his family, his works, his ideas about nafs levels in consideration of his Atwar-ı Seb‘a Booklet, and also Khalwatiyya. Ayıntabi handled nafs levels as seven stages, and also supported his ideas for each level with ayahs from Quran, hadiths and sayings of sufis from old term in this booklet. Our writer did not finish immediately the booklet but continued with different topics to give knowledge to his students after writing seven levels of nafs. This quality makes our thesis different from other booklets of atwar-ı seb‘a. Our thesis consists of four sections: introduction and the other three sections. In the introduction section, we mentioned about the place of Khalwatiyya, of which our writer was one of the followers. In the first part, we referred to Ayıntabi’s life, his family, his sheikhs, his legends, his literary personality and his works. In the second part, we discussed the therm of “atwar-ı seb‘a” in tasawwuf. We reserved the third and the last part for the text.