Tasavvuf ve kadın, Halveti Uşşâki topluluğu üzerine psikolojik bir inceleme

Abstract

Tarikatlara yönelmenin psikolojik etkilerinin en önemlisi dini daha deruni yaşama isteği ve bununla beraber gelen ruhsal mutluluk ve huzurdur. Bu çalışmada tasavvufi mistik yaşayış ve onun teşkilatlaşmış şekli olan tarikatın psikolojik tezahürleri incelenmiştir. Tarikat, kadınlar için, dini daha iyi yaşama alanıdır. Ayrıca, güven ve huzur telkin eden, kadına statü kazandıran bir unsurdur. Kadınların tasavvufi yaşantıya yönelmesinde ve bu yaşantıyı devam etmelerinde etkili olan psiko-sosyal nedenler bağlamında, tasavvufi yaşantı içerisinde kadın teması din psikolojisi açısından ele alınmıştır. Çalışmamız teorik ve uygulama olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Teorik kısımda tasavvufun kavramsal tanımı ve tarihi gelişim süreci incelenmiştir. Bu bağlamda tarikatlar, tasavvuf tarihinde kadın, din psikolojisi ve tasavvuf psikolojisi ele alınmıştır. Uygulama kısmında ise Halveti Uşşâki topluluğu kadınlarına yönelik bir anket bulunmaktadır. Bu anket daha önce yapılan çalışmalardan, uzman görüşlerinden ve kendi birikimimizden yararlanarak hazırlanmıştır. Tarikat hayatı ile birlikte kazanılan inanç bilgi ve tecrübelerin kadının psikolojik ve sosyolojik yansımalarını anlamaya yöneliktir. Sonuç kısmında ise çıkan veriler ilgili literatür çerçevesinde değerlendirilerek tartışılmıştır.

The most important cause of the inclination to Religious Order is desire to live religion more deeply and also spiritual happiness and peace. In this work, it is studied psychological reflection of religious order which is Sufi mystic life and its institutional form. The effective things for women‟s turning to religious order are their religious and social concern and needs. Religious orders for women are good areas for living religion. Moreover, there are structures lacking fear and anxiety, giving trust and peace and increasing statues for women materially and spiritually. In this work, woman‟s role has been studied in terms of the psycho-social causes of inclination and continuing of in Sufi life, and also it has been studied and women‟s role in terms of the Sufi perspective of life and the psychology of religion. This study is composed of theoretical and practical parts. In the theoretical part, it is studied that description of concepts of Sufism and its historical developments. In this sense, it is examined religious order, mysticism and the psychology of religion in general point of view. And then, the psychology of Sufism and women issue is studied in terms of the written sources. In the practical part, there is a survey about the women‟s community of Halveti Uşşaki. This survey is developed by former studies, experts‟ opinions and our experiences. In this survey, it is studied women‟s psycho-social reflection which is gained in the life of the religious order in terms of belief, knowledge and experience. Also in this survey, it is studied every kind of attachment to religious order and their leaders in terms of attitudes and behaviors. In the conclusion, the data were evaluated and discussed within the framework of the relevant literature