İkiz açık ve Türkiye uygulaması: 1995-2010

Abstract

Ödemeler bilançosunun ilk başlığı cari işlemler hesabıdır. Bu hesap içinde en önemli alt başlık da ticaret (ihracat-ithalat) kalemidir. Cari işlemler hesabında hizmetler, gelir transferleri gibi diğer kalemler de yer alır. Ama en önemlisi de ihracat ve ithalat arasındaki farktır, yani dış ticaret açığı ya da fazlasıdır. Kamu harcamalarının kamu gelirlerini aşması sonucu oluşan fark ise bütçe açığı olarak ifade edilmektedir. Genellikle ülkemizde ve pek çok diğer ülkelerde devlet harcamaları, devletin temel gelir kaynağı olan vergilerin çok üzerinde olduğu görülmektedir. Devlet gelir vergisini toplayamadığı için açığı kapatmanın yolu dolaylı vergiler üzerinde yoğunlaşıyor ya da borçlanma yoluna gidiyor. Bu iki açığın kapatılması ya da azaltılması ülkeler için temel makroekonomik hedeflerin başında gelmektedir. Bütçe açıkları ve dış ticaret açıkları ya da daha genel ifadeyle cari işlem açıkları hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte olan ülkelerde önemli bir problemdir. Son yıllarda bu iki açığın birbirini artan düzeyde ve şiddette etkilediği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı bu iki açığın teorik yönleriyle özetledikten sonra 1995-2010 yılları arasında Türkiye'de İkiz Açıklar ilişkisinin olup olmadığını göstermektir. Çalışma sonucunda ülkemizde bütçe açıkları ve cari açıklar arasında bir ilişki ve etkileşimin olduğu görülmektedir.

The first item in the balance of payments (BOP) is the current account. In this account, the most important sub-title is the trade balance, i.e. export and import. The current account also includes income transfers, services as well as remittences and grants and some others. But the most important of all is the difference between export and import, that is, the net trade balance. On the other side, a deficit will be realized when the government expenses exceeds the government revenue which is called a budgetary deficit. Government expenses in general are very much above the taxes which are the basic sources of the government revenue. If the government can not collect enough income taxes, to cover public expenses it is compelled to increase the rates of indirect taxes and/or borrow or both. Balancing these two deficits is one of the main objectives of the government. Budgetary and current account deficits are important challenging both in developed as well as developing countries. In recent years,however, these two deficits are seen to interact and influence each other more and more as the governments assume more responsibilities to generate employment, increase national income and control inflation. The objective of this study is, after providing a theoretical short background, to present the experience of Turkey in regard to both of these deficits for the period of 1995-2010. At the end of the study, we have observed that there is an intensive interaction between budget deficits and current account deficits in general and trade deficit in particular.