M.Ö. 14. yüzyılda Hitit vassali Ugarit, Mısır ve Doğu Akdeniz

Abstract

M.Ö. 14. Yy’ da Hitit, Babil, Asur, Mitanni, Suriye-Filistin, Mısır ve Kıbrıs çemberinde yoğun bir ticaret ağının varlığı günümüze kadar ulaşan metinlerden bilinmektedir. Kuzey Suriye’ nin en önemli liman kentlerinden biri olan Ugarit kentinin Hitit vassali olmasıyla Doğu Akdeniz Bölgesi’nde bulunan ticaret yollarının Hitit hâkimiyetine girmesi kolaylaşacak ve Hititler bölgede söz sahibi olacaklardı. I. Suppiluliuma nın izlediği akılcı dış politika sayesinde yapılan antlaşma sonucu Ugarit, Hitit hakimiyetine geç- miş, böylece Doğu Akdeniz Bölgesi’ndeki ticari çıkarlar Hititler lehine gelişmiştir. Tahmin edilebileceği gibi Ugarit gibi hassas bir konu, bu çalışmada üzerinde duracağımız hususlar da dâhil olmak üzere haddinden çok daha fazla incelenmiş ve çok farklı görüşler beyan edilmiştir. Bizim burada amacımız, aşağıdaki sorulara cevap bulmaya çalışmak olacaktır: Neden daha önceleri Ebla ve M.Ö. 2. binyılın başlarında Mari kenti, Mezopotamya, Suriye ve Filistin’le ticari ilişkileri düzenleyen birer ticari merkez konumundayken, nasıl olmuştur da Ugarit bölgenin en gözde ticaret merkezi olmuş- tur. Ugarit in bu yükselişinde Hitit Kralı I. Suppiluliuma’nın payı nedir? Ya da Ugarit, Hitit Devleti ile bağlarını güçlendirirken Mısır böyle bir müttefikini kaybetmeye nasıl göz yummuştur? Hitit Devleti’nin I. Suppiluliuma zamanında Ugarit üzerinde izlediği strateji, daha sonra tahta geçen Hitit kralları dönemlerinde de süreklilik arz edebilmiş midir? Bu ve benzeri sorulara mantıklı yanıt ararken, elbette şimdiye dek pek incelenmeyen noktaları aydınlatmaya çalışacak, bazı yeni olasılıkları öne süreceğiz.