Gelingüllü barajındaki Cyprinus carpio, Leuciscus cephalus and Pagellus erythrinus balık türlerindeki bazı ağır metal Cd, Pb, Cu, Zn) seviyelerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada Leuciscus cephalus, Cyprinus carpio, Pagellus erythrinus türlerinin iç organ, solungaç ve kas dokusunda toksik etkiye sahip Cu, Zn, Pb, Cd gibi ağır metallerin birikim düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Zirai ürünlerin kullanımına bağlı kirletici faktörlerin Gelingülü Baraj Gölünde oluşturduğu ağır metal birikimlerinin balıklar üzerindeki etkisi incelemiştir. Araştırma başında (Ocak ayında) baraj gölünden alınan su numuesideki ağır metal düzeyleri tarımsal hasat başlangıcında (Eylül ayında) tekrar incelenerek zaman içerisindeki değişimi dikkate alınmıştır. Yapılan analizler sonucunda pullu sazan, aynalı sazan, mercan ve tatlısu kefalinde yıl boyunca en düşük ve en yüksek ölçülen Cu değeri 0,02±0,002- 0,57±0,06; 0,05±0,01-0,59±0,06; 0,03±0,003-0,56±0,05; 0,09±0,01-0,59±0,06; Pb değeri 0,07±0,01-1,59±0,02; 0,01±0,01-0,27±0,02; 0,06±0,01-0,41±0,04; 0,01±0,001-0,22±0,02; Cd değeri 0,03±0,002-0,54±0,04; 0,02±0,002-0,58±0,05; 0,01±0,001-0,45±0,04; 0,02±0,002-0,08±0,01; Zn değeri 1,01±0,10-96,62±8,92; 2,67±0,24-99,88±9,45; 1,75±0,15-18,73±1,63; 1,60±0,15-29,46±2,54 (mg/kg) olarak tespit edilmiş ve en fazla birikimin Zn ve Cd’ da olduğu her ay özellikle iç organlarda kabul edilebilir değerin üzerinde analiz sonuçlarına rastlandığı gözlemlenmiştir. Ayrıca ağır metal birikim miktarlarının çokluk sırasına göre genel olarak; iç organ, solungaç, kas dokusu şeklinde olduğu saptandı. Balık örneklerinden elde edilen sonuçlar limit değerlerle karşılaştırıldı. İncelediğimiz balık türlerinde bazı ağır metal konsantrasyonlarının kabul edilebilir değerlerde olmadığı tespit edilerek göl suyunun metal kirliliğini arttırabilecek muhtemel tehlikelere karşı tedbirlerin alınması ve düzenli olarak kontrollerinin yapılması ağır metal birikimlerine engel olacak tedbirlerin değerlendirilmesi gerektiği kanısını taşımaktayız.

In this study, it was aimed to determine the accumulation level of heavy metals such as Cu, Zn, Pb, Cd which have a toxic effect on visceral organs, gills and muscle tissue of species of Leuciscus cephalus, Cyprinus carpio, Pagellus erythrinus. It was examined the effects of heavy metal accumulation on fish which was occurred in Gelingülü Dam Lake by polluting factors associated with the use of agricultural products. The lowest and the highest values measured throughout the year as a result of the analysis performed on common carp, Cyprinus carpio, Pagellus erythrinus and Leuciscus cephalus are determined in the unit of mg/kg as 0,02±0,002-0,57±0,06; 0,05±0,01-0,59±0,06; 0,03±0,003-0,56±0,05; 0,09±0,01 to 0,59±0,06 for Cu; 0,07±0,01-1,59±0,02; 0,01±0,01-0,27±0,02; 0,06±0,01-0,41±0,04; 0,01±0,001-0,22±0,02 for Pb; 0,03±0,002-0,54±0,04; 0,02±0,002-0,58±0,05; 0,01±0,001-0,45±0,04; 0,02±0,002-0,08±0,01 for Cd and 1,01±0,10-96,62±8,92; 2,67±0,24-99,88±9,45; 1,75±0,15-18,73±1,63; 1,60±0,15-29,46±2,54 for Zn and the highest accumulation has been observed for Zn and Cd, and every month particularly in internal organs over the acceptable values. Additionally, it was detected that the amount of heavy metal accumulation is generally in as visceral organs, gill, muscle tissue according to the order of abundance. The results obtained from fish samples were compared with the limit value. It was detected that some heavy metal concentrations in the fish species we have examined, is not within acceptable values. So we believe that it is necessary to take measures against possible dangers that may increase the metal pollution of the lake water and making regular checks.