Çorum Hasanpaşa Kütüphanesi 19 hk 25231 numarada kayıtlı Mecmû'a-i Eş'âr adlı eserin transkripsiyonu, incelenmesi ve Mestap'a göre tasnifi (1b-34b)

Abstract

Arapça cem' (toplama) kökünden gelen mecmûa kelimesi "düzenlenmiş, biriktirilmiş unsurların tamamı" anlamında kullanılmaktadır. Mecmûalar; yazıldıkları döneme ait edebî zevki yansıtma, divan ve cönklerde yer almayan bazı şiirleri içerme, bilinmeyen şâirleri ortaya çıkarma gibi özelliklere sahiptir. Bu çalışmada, Mecmû'a-i Eş'âr'ın (1b-34b) varakları arasındaki şiirlerinin transkripsiyonu ve incelemesi yapılmıştır. Eserin tamamı 106 varaktan oluşup müstensihi ve istinsah tarihi belli değildir. Mecmû'a-i Eş'âr'ın incelenen kısmında 82 şâire ait 193 adet şiir tespit edilmiştir. İki şiirin şâiri tespit edilememiştir. Şiirler genel olarak 15-20. yy. arasında yaşayan divan ve halk şâirlerine aittir. Ancak ağırlık olarak 19. yy.'da yaşayan şâirlerin şiirlerinden oluşmaktadır. Çalışmamıza esas olan bölümde (1b-34b) 119 gazel, 5 müseddes, 4 müstezad, 2 muhammes, 2 murabba, 1 terkîb-i bend, 3 kıt'a; 56 koşma ve 1 semai yer almaktadır. Ayrıca şiirlerin arasına yazılmış, bazıları anonim bazılarının şâiri belli 15 beyit bulunmaktadır. Mecmû'a-i Eş'âr'daki şiirlerin şekil ve içerik özellikleri incelendi. Daha sonra ise metnin transkripsiyonuna yer verildi. Yapılan inceleme neticesinde Mecmûa'da; Fuzûli gibi zirve şâirlerin şiirlerinin yanı sıra Nâzî, Haşmet, ?Aynî gibi daha az bilinen şâirlerin şiirlerine de yer verildiği görülmüştür. Ayrıca ismine kaynaklarda rastlayamadığımız şâirler de (Farık, Muhlis vb.) tespit edilmiştir. Bu çalışmalar neticesinde, gün yüzüne çıkarılan bu Mecmûa'nın dönemin şiir zevki ve şâirlerin sanat anlayışları hakkında fikir vereceği ve Türk edebiyatı tarihi bakımından aydınlatıcı olacağı düşünülmektedir.

The word 'mecmua' (journal), which is derived from the Arabic origin' cem' (collect), has been used as 'all the things collected and organized. 'Mecmuas' have characteristics such as reflecting the literary taste, including some poems not included in 'divans' and 'cönks', bringing the unknown poets to light, of their era. In this work, the transcription and examination of the poems between the leaves "1b-34b" of Mecmû'a-i Eş'âr has been carried out. The whole work consists of 106 leaves and it's date of copying and copyist are unknown. 193 poems written by 83 poets were identified in the examined part of the Mecmû'a-i Eş'âr. The poet of two poem could not been identified. Poems in general belong to the poets of Classical Ottoman Poetry and folk-literature, lived in between 15th and 19th century. However, it is mostly consisted of the poems of the poets who lived in the 19th century. There are 119 gazels, 5 müseddes', 4 müstezads, 2 muhammes', 2 murabba, 1 terkîb-i bend, 3 kıt'a; 56 koşmas and 1 semai in our subject of study (1b-34b). Moreover, there are 15 couplets written in between the lines of poems, some of which the poets are identified and the remaining is unanimous. Later, the transciription of the text is included. As a result of the examination, within the journal, it is seen that the poems of the unknown poets like Nâzî, Haşmet, Aynî have been included as well, together with the poems of the top poets like Fuzûli. Furthermore, the poets like Farık, Muhlis etc. have been identified, with whom we are not able to encounter throughout the resources. Been brought to light as consequent of these studies, it is considered that this jornal will give an idea about the taste of poem of the era and the poets' sense of art, and will be enlightening in terms of the history of Turkish literature.