Beden eğitimi öğretmenlerinde işkoliklik ile iş-aile çatışmasının iş tatmini, yaşam tatmini, mental iyi oluş üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

İşkoliklik, çalışanların aile yaşantısı ve bireysel çıktıları üzerindeki etkilerinin anlaşılmaya başlanması ile üzerinde durulmaya başlamıştır. Ulusal literatür incelendiğinde işkolikliğin sonuçlarını ortaya koymaya yönelik olarak sınırlı sayıda çalışma yapıldığı görülmektedir. Yoğun çalışma saatlerine bağlı olarak bireylerin aile yükümlülüklerini yerine getirememesi, ailesi için gerekli zamanı harcayamaması ise aile ve iş arasındaki dengenin bozularak bireylerin olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Bu çalışmanın amacı işkoliklik ile iş-aile çatışmasının iş tatmini, yaşam tatmini, mental iyi oluş üzerine etkilerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda iki bağımsız değişkenin üç bağımlı değişken üzerindeki etkilerini ortaya koyabilmek için altı hipotez geliştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Hazırlanan anket formu ile 428 beden eğitimi öğretmeninden veri toplanmıştır. Araştırmanın amacı çerçevesinde elde edilen verilerin analiz edilmesinde ölçeklere ilişkin yapılan güvenirlik ve frekans analizleri, korelasyon analizi ve regresyon analizinden faydalanılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda işkoliklik ile iş tatmini (,138), yaşam tatmini (,132) ve mental iyi oluş (,192) arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. İş-aile çatışması ile iş tatmini (,130) ve yaşam tatmini (,150) arasında ise negatif yönlü anlamlı ilişkiler tespit edilmiş olup; iş-aile çatışması ile mental iyi oluş arasında bir ilişki tespit edilememiştir. Regresyon analizi sonucunda ise işkoliklik ile iş tatmini (R= ,138 ve R2 = ,019), yaşam tatmini (R= ,132 ve R2 = ,017) ve mental iyi oluş (R= ,192 ve R2 = ,037) üzerinde etkisi olduğu tespit edilerek kurulan H1, H2 ve H3 hipotezleri kabul edilmiştir. İş-aile çatışmasının iş tatmini (R= ,130 ve R2 = ,017) ve yaşam tatmini (R= ,150 ve R2 = ,022) üzerindeki etkilerini tespit etmek amacıyla kurulan modeller ise istatistiki olarak anlamlı ve geçerli olduğundan dolayı H4 ve H5 hipotezleri kabul edilmiş; iş-aile çatışmasının mental iyi oluş üzerinde bir etkisi olmadığı görüldüğünden dolayı ise H6 hipotezi red edilmiştir.

Workaholism has started to be emphasized with the understanding of its effects on employees' family life and individual outcomes. When the national literature is examined, it is seen that a limited number of studies have been conducted to reveal the consequences of workaholism. Due to intensive working hours, individuals cannot fulfill their family obligations and cannot spend the necessary time for their families, which causes the balance between family and work to be disrupted and individuals to be negatively affected. The aim of this study was to investigate the effects of workaholism and work-family conflict on job satisfaction, life satisfaction and mental well-being. For this purpose, six hypotheses were developed to reveal the effects of two independent variables on three dependent variables. A questionnaire was used as a data collection tool in the study. Data were collected from 428 physical education teachers with the prepared questionnaire form. Reliability, frequency analysis, correlation analysis and regression analysis were used to analyze the data obtained for the purpose of the study. As a result of the correlation analysis, positive and significant relationships were found between workaholism and job satisfaction (,138), life satisfaction (,132) and mental health (,192). Negative and significant relationships were found between work-family conflict and job satisfaction (,130) and life satisfaction (,150), and no relationship was found between work-family conflict and mental health. As a result of the regression analysis, it was determined that workaholism has an effect on job satisfaction (R= ,138 and R2= ,019), life satisfaction (R= ,132 and R2 = ,017) and mental health (R= ,192 and R2 = ,037) and the hypotheses H1, H2 and H3 were accepted. Since the models established to determine the effects of work-family conflict on job satisfaction (R= ,130 and R2 = ,017) and life satisfaction (R = ,150 and R2 = ,022) are statistically significant and valid, hypotheses H4 and H5 are accepted; and since it is seen that work-family conflict has no effect on mental health, hypothesis H6 is rejected.