Yazar "Ayan Nizam, Elif" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 3 / 3
  • Küçük Resim
    Öğe
    Divan şiirinde bir telmih unsuru olarak “Ashâb-ı Kehf”
    (Uluslararası Balkan Üniversitesi, 2013) Ayan Nizam, Elif
    "Yedi Uyurlar" olarak da bilinen Ashâb-ı Kehf hikâyesi İslamiyet'in yanı sıra Hristiyanlık'ta ve pek çok kültürde çeşitli şekillerde anlatılagelmiş bir hikâye olmuştur. Bu hikâyenin Kur'ân-ı Kerim kıssalarından birisi olması onu, halk tarafından sevilen ve kutsallık atfedilen efsanevî/menkabevi bir hikâye hâline getirmiştir. Halk tarafından Allah'a yürekten inanışın ve yeniden doğuşun sembolü olarak düşünülen bu hikâye, divan şairleri tarafından da işlenen bir konu olmuştur. Divan şairleri pek çok kaynağa telmihler yaparlar. Telmih; "dinî, tarihî ve efsanevi kişi ve olaylara işaret etme sanatıdır". "Kur'ân-ı Kerim" ve "Efsanevi-Menkabevi Hikâyeler" divan edebiyatı şairlerinin beslenmiş olduğu ve telmihler yaptığı kaynaklardan sadece ikisidir. Divan şiirinde şairlerin telmih unsuru olarak kullandığı konulardan birisi de gerek Kur'ân-ı Kerim'de gerekse "EfsaneviMenkabevi Hikâyeler"de söz edilen Ashâb-ı Kehf hikâyesi olmuştur. Ashâb-ı Kehf hikâyesi divan şiirinde bir mesnevi konusu olarak ele alınabildiği gibi hikâyeyi bize anımsatmak amacıyla bu hikâyenin sadece bir yönüne telmihler de yapıldığı görülmüştür. Ashâb-ı Kehf hikâyesine yapılan telmihler; "Kehf" suresinde geçen Ashâb-ı Kehf hikâyesine ve "Kehf" suresine yapılan telmihler", "bir sığınak olarak "kehf" (mağara) kelimesine yapılan telmihler", "köpekleri "Kıtmir"e yapılan telmihler" ve "Ashâb-ı Kehf hikâyesinde geçen kişilerin isimlerine yapılan telmihler" olmak üzere dört grupta toplanabilir. Bu makalede dinî-tasavvufî halk hikâyeleri içinde olduğu kadar divan şiiri geleneğimizde de yeri olan Ashâb-ı Kehf hikâyesi ifade ettiğimiz telmihler yoluyla ele alınacak ve divan şiirimizde bu konuya telmih yapan şairler tespit edilerek divan şairlerinin bu hikâyenin hangi yönlerine göndermeler yaptıkları ortaya konulmaya çalışılacaktır
  • Küçük Resim
    Öğe
    Şeyhî’nin Husrev ü Şîrîn mesnevisinde yanlış yazılan bir yer ismi: Ab??z
    (Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, 2014) Ayan Nizam, Elif
    Sâsânî hükümdarlarından Husrev Perviz ve Şîrîn’in aşkının anlatıldığı Husrev ü Şîrîn mesnevileri gerek İran gerekse Türk edebiyatında çok beğenilmiş ve pek çok şair tarafından kaleme alınmıştır. Tarihî gerçekliğe dayanan bu aşk hikâyesinde bugün de varlığını sürdürmekte olan pek çok ülke ve şehrin isimleri geçmektedir. Bu ülke isimlerinden biri olan “Ab??z”ın, Şeyhî’nin Husrev ü Şîrîn nüshalarında “Encâz” olarak yazıldığı tespit edilmiştir. Arap alfabesiyle yazılmış bir metin olduğu için müstensihlerin bu ismi yanlış okudukları düşünülmektedir. Bu makalede “Ab??z” kelimesi ve bu kelimenin “Enc?z” olarak okunma ve yazılma sebepleri üzerinde durulacaktır.
  • Küçük Resim
    Öğe
    Sürûrî'nin hezliyyât'ının “tevârih” bölümünden tarihî yansımalar
    (Hitit Üniversitesi, 2012) Ayan Nizam, Elif
    Ebced, Arap harflerine verilen sayısal değerler sistemidir. Ebced hesabı, Müslüman halkın hayatının içinde olmuş ve halk, hayatının pek çok alanında bu yönteme başvurmuştur. Bunlardan biri de tarih düşürmedir. Tarih düşürme; Arap, İran ve Türk edebiyatlarında şairlerin hünerlerini göstermek için başvurdukları bir yöntemdir. Toplumdan kopuk bir edebiyat olarak nitelendirilen divan edebiyatı şairleri toplumdan ve toplumsal olaylardan uzak kalmadıklarını özellikle tarih düşürdükleri şiirlerinde göstermişlerdir. Bu şiirler doğum, ölüm, tahta çıkış, savaş, zafer, sefer, barış, göreve atanma, görevden azl, evlenme, sünnet, sakal bırakma, yangın, idam gibi çeşitli toplumsal olaylar ve saray, çeşme, hamam, han, cami, medrese gibi yerlerin yapımı, onarımı için yazılmıştır. Tarih düşüren şairlerden biri de tarih düşürmedeki başarısı herkes tarafından takdir edilen 18. yüzyıl sonu 19. yüzyıl başlarında yaşamış olan Sürûrî'dir. Sürûrî'nin gerek Dîvân'ında gerek Hezliyyât'ında gerekse Sürûrî Mecmu'ası adlı eserinde pek çok tarih manzumesi bulunmaktadır. Eserlerinden biri olan Hezliyyât'ının 120 tarih kıt'ası bulunan “Tevârih” bölümünde şair, zalim âyânlardan halka, Napolyon Bonapart'tan Rus Çariçesine, doğumdan ölüme pek çok olaya tarih düşürmüştür. Bu makalede, şairin bu eserinde düşürdüğü tarihlerin işaret ettiği dönemin toplumsal olaylarına değinilecektir.