"İzahu’l Akâid: Nâzmü’l Ferâid tercüme ve değerlendirmesi

Abstract

Mezhepler arasındaki farklara dair müstakil olarak telif edilen eserler bulunmaktadır. Bunlardan birisi de Şeyhzade Abdurahim b. Ali’ye nispet edilen Nazmu’l Ferâid ve Cem‘u ’l-Fevâid adlı eserdir. Aslı Arapça olan daha sonra Osmanlıca’ ya çevrilen eser, Osmanlı’dan günümüze Mâtürîdî ve Eş‘arî mezhepleri arasındaki farklılıkları göstermesi nedeniyle önemlidir. Bundan dolayı daha önce Arapça’ dan Osmanlıca’ ya tercüme edilen eseri Türkçe’ ye tercüme ederek günümüze kazandırmayı amaçladık. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde eserin müellife aidiyeti tartışılmıştır. İkinci bölüm eserin tercümesine ayrılmıştır. Değerlendirme adı altındaki son bölümde ise bazı konuların incelenmesi ve metin-tercüme arasındaki içerik ve yöntem farklılıkları ele alınmıştır. Aidiyetine yönelik ihtilafların ele alındığı birinci bölümde, klasik ve modern metinlerden yararlanılarak mevcut iddialar ele alınmış; eserin Müeyyed-zâde Abdurrahim’ e nispetinin sıhhatli olamayacağı tespit edilmiştir. Bu tespitimizin muhtemel gerekçeleri belirtilmiş ve müellifin kim olabileceğine dair de bir ihtimal üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde metnin aslıyla Osmanlıca tercümesinin karşılaştırılması şeklinde bir metot takip edilmiştir. Bu surette asıl metin ile tercüme arasında bulunan çeşitli farklılıkların tespiti amaçlanmıştır. Değerlendirme kısmında mütercimin eserin aslında geçen birçok kaynak esere değinmediği ve bazı konu başlıklarında farklılıklar olduğuna değinilmiştir. Bu konu hakkında yazılan diğer eserlerle Nazmu’l-Ferâid arasındaki farklara işaret edilmiştir. Ayrıca iki mezhep arsındaki farklılıklara dair bazı konular, ana kaynaklar ve akademik bazı çalışmalardan hareketle izah edilmeye çalışılmıştır.

There are individual copyrighted works on the differences between the sects. One of these is the Sheikhzade Abdurahim b. It is the work of Nazmu'l-Ferâid and Cem'u'l- Fevâid which is given to Ali. The work, which was originally Arabic and later translated into the Ottoman language, is important because it shows the differences between the Ottoman days of Mâtudi and Eş'arî sects. Therefore, we aimed to translate the manuscripts previously translated from Arabic into Ottoman language into Turkish and gain them daily. Our work consists of three parts. In the first chapter, the belonging of the work is discussed. The second chapter is devoted to translation of the work. In the last section under the name of the evaluation, the content and method differences between the examination of some subjects and the text-translation are discussed. In the first chapter, which deals with the controversy over belonging, the existing claims were discussed using classical and modern texts; It has been determined that the work of Mueyyed-zâde Abdurrahim can not be healthy. The probable reasons for this testimony have been specified and a possibility of who the author might be is emphasized. In the second part, a method of comparing the text with the Ottoman translation was followed. In this way it is aimed to identify the various differences between the original text and the translation. In the evaluation section, it is mentioned that translator does not touch on the many sources mentioned in the work and there are differences in some subject titles. The differences between Nazmu'l-Ferâid and other works written on this subject have been pointed out. In addition, some of the differences between the two sects have been tried to be explicated in terms of some of the main sources and academic studies.