Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda yaşam kalitesi

Abstract

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocuklar yaşamlarının her alanında güçlük çeken kronik bir rahatsızlıkla baş etmek zorunda kaldıklarından yaşam kalitesinin değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Çocuğun sosyal yaşantısına, okuldaki başarısına, gelecekteki eğitim sürecine dolayısıyla yaşam kalitesine önemli zararlar verebilen DEHB'nin erken dönemde belirlenmesi ve tedavi edilmesi yaşam kalitesini desteklemeye/artırmaya katkı sağlar. Bu çalışmadaki amaç, 8-12 yaş arasındaki 75 DEHB tanılı çocuğun yaşam kalitesinin belirlenmesidir. Araştırma, DEHB nedeniyle Çorum Rehberlik ve Araştırma Merkezi'ne başvuruda bulunan 8-12 yaş arası 75 çocuk ile gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında "tanıtıcı bilgi formu" ve "Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan 8-12 Yaş Grubu Çocuklarda Yaşam Kalitesi Ölçeği (DE/HB-YKÖ)" kullanıldı. Araştırmanın istatistiksel analizleri SPSS 22 programına göre değerlendirildi. Çalışmaya katılan çocukların yaş ortalaması 10,48±1,25 olduğu belirlendi ve %70,7'sinin erkek olduğu saptandı. Araştırmaya alınan çocukların DE/HB-YKÖ'ye göre puan ortalaması; okulda: 48,14±17,67; evde: 46,72±18,68 olup, aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görüldü (p<0,05). Araştırmaya katılan çocukların DE/HB-YKÖ bilişsel alt boyutundan aldıkları puan ortalamaları, okulda: 52,7±5,01; evde 51,4±5,26, sosyal alt boyutundan aldıkları puan ortalamaları okulda: 51,7±7,05; evde 51,3±6,90 ve duygusal alt boyutundan aldıkları puan ortalamaları okulda: 51,9±7,91; evde 50,8±7,67 olup, ölçeğin okulda ve evde bilişsel, sosyal ve duygusal alt boyutlarından alınan puan ortalamaları arasındaki farkların istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlendi (p>0,05). Araştırmada DEHB olan çocukların %44,0'ının yaşam kalitelerini orta düzeyde algıladıkları görüldü. Sonuç olarak, DEHB olan çocukların okulda ve evde orta düzeyde yaşam kalitesine sahip olduğu belirlendi. Bu bağlamda pediatri hemşirelerinin, DEHB olan çocukları erken dönemde belirleyerek tanılama ve tedavi için gerekli merkezlere yönlendirmeleri, bu konuya yönelik tarama çalışmalarını yapması, çocuğa, ailesine, öğretmenine ve sosyal çevresine danışmanlık hizmeti sunması, DEHB olan çocuklara ve ailelere verilecek desteğin sürekliliğini sağlayarak, çocukların yaşam kalitelerine katkı sağlamaları önerilmektedir.

The evaluation of quality of life is of great importance since the children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) have to cope with a chronic illness that poses difficulty in every aspect of their lives. It contribute to identify and treat ADHD at an early stage, which can cause significant harm to the child's school success, social life and future education process, and by extension, to quality of life. This paper aims to determine the quality of life in 75 children with ADHD between the ages of 8-12. The study was conducted with 75 children aged between 8-12 years who applied to Corum Guidance and Research Center due to ADHD. The children were given an "descriptive questionnaire form" and "The Quality Of Life Scale in Children of The Age Group of 8-12 Attention Deficit Hyperactivity Disorder (AD/HD-QOLS)". The statistical analysis of the study was evaluated with SPSS 22. The mean age of the children participating in the study was 10.48±1.25. 70.7% were male. AD/HD-QOLS scores of children in the study were: 48.14±17.67 in school and 46.72±18.68 at home, and the difference between them was statistically significant (p<0.05). The mean scores of cognitive sub-scale of the children were 52.7±5.01 in school and 51.4±5.26 at home; their social subscale mean scores 51.7±7.05 in school and 51.3 ± 6.90 at home, and their emotional subscale mean scores 51.9±7.91 in school and 50.8±7.67 at home. It was determined that the differences between the mean scores of the cognitive, social and emotional subscales at school and at home were not statistically significant (p>0.05). The study was observed that 44.0% of children with ADHD perceived their quality of life at a moderate level. As a result, children with ADHD have a moderate quality of life at school and at home. In this context, pediatric nurses have a key role in the continuity of the support given to them by identifying children with ADHD at earlier stages. In order to be able to diagnose and guide children with ADHD, they should organize trainings in schools, conduct screening and provide counseling for the child, his/her family, teacher and his/her social environment.