Çocuklarda problemli medya kullanımının uyku üzerine etkisi

[ X ]

Tarih

2024

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Hitit Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Amaç: Günümüzde teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte televizyon, bilgisayar, akıllı telefon gibi birçok dijital cihaz vazgeçilmez birer araç haline gelmiştir. Bu cihazlar yaşamımızın her alanında kolaylık sağlamanın yanı sıra yanlış veya aşırı kullanımıyla biyopsikososyal birçok sorunu beraberinde getirebilmektedir. Bu sorunlardan biri de uyku bozukluklarıdır. Birinci basamak sağlık hizmeti sunan hekimler, problemli medya kullanımını erkenden tespit edip etkili müdahalelerle uyku bozukluklarının önüne geçebilirler. Bu kapsamda, problemli medya kullanımının olası sorunlarını tanımlamak, uyku bozukluklarını belirlemek ve doğru yönlendirmelerle daha sağlıklı bir nesil yetiştirmek önemlidir. Özellikle genç erişkin ve adölesan dönemlerinde problemli medya kullanımıyla ilgili birçok araştırma yapılmış olmasına rağmen, ergenlik öncesi çocukluk dönemine dair çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışmanın amacı; ilkokul çağındaki çocuklarda problemli medya kullanımı ile uyku bozuklukları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Ayrıca, problemli medya kullanımını azaltmaya ve uyku sağlığını arttırmaya yönelik müdahaleler geliştirmek için öneriler sunmayı hedeflemektedir. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmanın evrenini, Çorum Merkez'de bulunan 29 ilköğretim okulu oluşturmaktadır. Çorum İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nden gerekli izinler alınarak, 29 ilkokuldan basit rastgele örnekleme ile seçilen 10 okulda öğrenim gören 5705 öğrencinin ebeveynlerinden çalışmaya dahil edilme ölçütlerini karşılayan 3461 ebeveyn üzerinde yapılmıştır. Araştırmamız, kesitsel ve nicel bir yöntemle gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan alınan Aydınlatılmış Onam Formu'na ek olarak, Sosyodemografik Veri Formu, Problemli Medya Kullanım Ölçeği Kısa Formu (PMKÖ-KF), Çocuklar için Uyku Bozukluğu Ölçeği (ÇUBÖ) uygulanmıştır. Toplanan veriler, Jamovi vers. 2. 3. 18 ile uygun istatistiksel yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya dahil edilen 3461 ebeveynin %78,6'sı (2720 kişi) anne, %20,6'sı (712 kişi) ise babadır. Problemli medya kullanımı toplam puanı ile çocuğun uyku süresi, uyku bozuklukları toplam puanı ve UBÖ alt boyut puanları ile pozitif ilişkili olduğu bulunmuştur (p<0,01). Çocuğu kız olanların oranı %51,1 (1770 çocuk) ve erkek olanların oranı %48,9 (1691 çocuk) olarak bulunmuştur. Çocukların en çok kullandıkları medya araçları sırasıyla TV (%41,0), telefon (%36,1), tablet (%18,4), bilgisayar (%3,3), oyun konsoludur (%0,7). Çocuğunun uyku süresi 9 -11 saat olanların oranı %46,5 ve 8 – 9 saat olanların oranı %43,1 olarak bulunmuştur. Çocuklar için Uyku Bozukluğu Ölçek puanı ile sosyodemografik veriler arasında (cevaplayan ebeveyn, yaş, aile tipi, gelir durumu, çocuğun ilaç kullanımı, çocuğun gece kiminle uyuduğu) anlamlı ilişki saptanmıştır. Ebeveynlerde çocuğunun ekran başında geçirdiği süreyi azaltmak istediğini belirtenlerin oranı %85,7'tir. Bu ebeveynlerin, yardım istemeyen ebeveynlere göre PMKÖ ve UBÖ puanları daha yüksek bulunmuştur (p<,001). Problemli medya kullanımı gelir düzeyi, ebeveyn ekran süresi, çocuk yaşı ve cinsiyeti, çocuğun hafta içi ve hafta sonu ekran süresi ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Tartışma-Sonuç: Araştırma, problemli medya kullanımının uyku bozuklukları ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur; yani problemli medya kullanımındaki artış, çocuklarda uyku bozukluğu riskini arttırmaktadır. Benzer sonuçlar literatürde sıkça görülmektedir, ancak genellikle erişkin ve adölesan bireyler üzerinde yapılmıştır. Literatür, problemli medya kullanımının fark edilip önlenmesinin uyku bozuklukları riskini azaltabileceğini desteklemiştir. Ayrıca, ebeveynlerin ekran sürelerinin artmasıyla çocukların problemli medya kullanım puanlarının yükseldiği gözlemlenmiştir. Ebeveynlerin, çocukların medya kullanım alışkanlıklarını değiştirmek için öncelikle kendi alışkanlıklarını gözden geçirmesi gerekmektedir. Günümüzde teknolojinin yaygın kullanımı, problemli medya kullanımının toplumsal bir sorun haline gelme ve bağımlılık riskini artırma potansiyeline sahiptir. Bu nedenle, bu konuda hem tedavi edici hem de önleyici uygulamaları içeren sosyal politikalara ihtiyaç vardır. Türkiye'de bu konuda yeterli düzeyde araştırma bulunmamaktadır, bu sebepten farkındalığı arttırmak, ebeveynleri bilgilendirmek ve önleyici politikalar geliştirmek sağlıklı bir gelecek için gereklidir.
Indroduction and Aim: With the rapid advancement of technology in today's world, digital devices such as televisions, computers, and smartphones have become indispensable tools. While these devices provide convenience in every aspect of our lives, they can also bring various biopsychosocial issues through misuse or overuse. One of these problems is sleep disorders. Primary healthcare providers can intervene effectively to prevent sleep disorders by early detection of problematic media use. In this context, it is sicnificant to identify the potential issues of problematic media use, determine sleep disorders, and guide towards raising a healthier generation through appropriate interventions. Although many studies have been conducted on problematic media use, especially during young adulthood and adolescence, research on pre-adolescent childhood is limited. The aim of this study is to determine the relationship between problematic media use and sleep disorders in elementary school-aged children and to raise awareness about problematic media use. Additionally, it aims to provide recommendations for interventions to reduce problematic media use and improve sleep health. Materials and Methods: This study was conducted on 3,461 parents who met the inclusion criteria of the study, out of 5,705 students attending 10 schools selected through simple random sampling from a population of 29 primary schools located in the center of Çorum. Our study employed a cross-sectional and quantitative methodology. In addition to the Informed Consent Form obtained from the participants, a Socio-demographic Data Form, Problematic Media Use Scale Short Form (PMUS-SF), and Children's Sleep Disorders Scale (CSDS) were administered. The collected data were analyzed using appropriate statistical methods with Jamovi version 2.3.18. Results: Of the 3,461 parents included in the study, 78.6% (2,720 individuals) were mothers, and 20.6% (712 individuals) were fathers. It was found that the total score of problematic media use was positively correlated with the child's sleep duration, total score of sleep disorders, and CSDS subscale scores (p < 0.01). The proportion of children who were girls was 51.1% (1,770 children), and the proportion of boys was 48.9% (1,691 children). The most commonly used media devices by children were TV (41.0%), phone (36.1%), tablet (18.4%), computer (3.3%), and game console (0.7%). The proportion of children with a sleep duration of 9-11 hours was 46.5%, and the proportion with a duration of 8-9 hours was 43.1%. Significant relationships were found between the Children's Sleep Disorders Scale score and socio-demographic data (respondent parent, age, family type, income status, child's medication use, who the child slept with at night). The proportion of parents wanting to reduce their child's screen time was 85.7%. These parents were found to have higher PMUS and CSDS scores compared to parents who did not seek help (p < 0.001). Problematic media use was found to be associated with income level, parental screen time, child's age and gender, and child's weekday and weekend screen time. Discussion-Conclusion: The research has demonstrated that problematic media use is associated with sleep disorders. Thus, an increase in problematic media use escalates the risk of sleep disorders in children. Similar findings are frequently encountered in the literature, although they are typically focused on adults and adolescents. The literature supports the notion that recognizing and preventing problematic media use can reduce the risk of sleep disorders. Furthermore, as parents spend more time in front of screens, children's scores on the Problematic Media Use Measure tend to increase. Parents need to first review their own habits to change their children's media use patterns. The widespread use of technology in today's society has the potential to transform problematic media use into a societal issue and increase the risk of addiction. Therefore, there is a need for social policies encompassing both therapeutic and preventive measures in this regard. There is insufficient research on this issue in Turkey; thus, it is necessary to raise awareness, educate parents, and develop preventive policies for a healthier future.

Açıklama

Hitit Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Anahtar Kelimeler

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye